De headlines waren deze week allemaal even alarmerend. Greenpeace heeft TTIP-documenten onderschept en ze naar buiten gebracht. Allerlei politici schreeuwen moord en brand, want nu wordt kennelijk voor het eerst duidelijk welk onheil Nederland met TTIP te wachten staat. Thierry Baudet mocht traditiegetrouw opdraven in Pauw op het vuurtje op te stoken.
De meest logische observatie sneeuwde weer eens onder: er is werkelijk niets nieuws onder de zon. TTIP gaat over harmonisatie van standaarden en dat is een heel moeizaam proces. Ook gaat TTIP over een omstreden vorm van investeringsbescherming met de naam ISDS: een systeem waarmee bedrijven overheden kunnen aanklagen. Raad eens wat de documenten van Greenpeace vooral laten zien? Dat ISDS in TTIP zit en dat een poging wordt gedaan standaarden te harmoniseren.
Welke reden er überhaupt is voor publiciteit is niet duidelijk. Het gaat om versies die per definitie niet de eindversies zijn omdat de onderhandelingen nog lopen. Eigenlijk kan alles uit deze versies weer ter discussie komen te staan. Vooralsnog laten de documenten zien dat er geen overeenstemming is. Nogal wiedes, want anders waren de onderhandelingen afgerond geweest.
Zelfs als dit de eindversies waren, is paniek over TTIP niet erg logisch: maatschappelijke organisaties als Greenpeace en FNV hebben al in een heel vroeg stadium op de nadelen van TTIP gewezen. Daarom zijn er al petities tegen TTIP in omloop, wordt nagedacht over een nieuw referendum en zal het besluitvormingsproces rond TTIP door velen intensief worden gevolgd. Precies datgene wat bij EU-besluitvorming in de regel nooit gebeurt.
Je kunt je met zoveel weerstand afvragen waarom er überhaupt nog onderhandeld wordt. Het antwoord is simpel: de Europese Commissie onderhandelt namens de lidstaten en heeft geen mandaat van burgers. Zij kunnen de Commissie niet dwingen met de onderhandelingen te stoppen. Voor sommigen wederom een teken dat de EU een ondemocratisch gedrocht is, maar je kunt je afvragen hoe erg het is dat de Commissie hier haar tijd aan spendeert.
Momenteel is het proces totaal ongevaarlijk want er ligt geen eindresultaat. De vraag is of dat resultaat er ooit komt. Als het proces wel tot overeenstemming leidt kunnen de lidstaten er alsnog nee tegen zeggen. Omdat er zoveel onrust en gedoe is – nu weer dankzij Greenpeace – is het de vraag of er ooit overeenstemming komt en zo ja, of de lidstaten het verdrag wel durven te ratificeren. Dat durven ze waarschijnlijk alleen in een hele minimale, uitgeklede variant.
Zie hier de paradox: al die onheilsverhalen zijn waarschijnlijk overdreven maar tegelijk broodnodig om TTIP tegen te houden.
Dit jaar doet Chris Aalberts onder de titel Bruslog – Brusselse logica – verslag van Europese politiek in Brussel, in Den Haag en in het land. Chris is momenteel op zoek naar Nederlanders in Brussel.
