Achtergrond

Minicollege van Floris van den Berg: Wat is theoterrorisme?

23-04-2018 19:03

Theoterrorisme is religieus gemotiveerd terrorisme. De aanslagen van 11 september 2001 zijn een voorbeeld van theoterrorisme omdat de daders duidelijk gecommuniceerd hebben dat hun motivatie islamitisch is. Filosoof Paul Cliteur analyseert het religieus gemotiveerde terrorisme en laat in zijn werk zien dat er in de islamitische geschriften, zowel in de klassieke als moderne teksten, aanleiding is voor terroristisch geweld. In zijn meest recente werk In naam van God geschreven samen met Dirk Verhofstadt laat hij zien dat er in 2017 bijna elke dag wel ergens op de wereld sprake is van theoterrisme, voornamelijk islamitisch. Ondank de heldere en met feiten onderbouwde analyses van Cliteur en Verhofstadt blijft er een hardnekkig misverstand over wat theoterrorisme inhoudt. In zijn bespreking van het boek lijkt ook filosoof Hans Achterhuis het niet te begrijpen en betoogt dat theoterrorisme niet bestaat of misschien wel bestaat, maar dat het totaal onbelangrijk is.

Lees ook – Paul Cliteur: U krijgt nog heel wat terroristische aanslagen te verwerken…

Het is interessant om het debat over het bestaan en belang van theoterrorisme te vergelijken met medisch specialisten die in een bepaalde vorm van kanker gespecialiseerd zijn, zeg longkanker. Er zijn mensen die lijden aan deze vorm van kanker en die er aan sterven. Er zijn ook veel andere vormen van kanker. Bovendien gaan mensen niet alleen dood aan kanker, maar ook aan hart- en vaatziekten of vanwege een ongeluk. Wanneer de specialisten een monografie schrijven over longkanker en betogen dat er een causaal verband is tussen roken en longkanker, kunnen critici betogen dat niet alle rokers longkanker krijgen of dat mensen die nooit hebben gerookt longkanker kunnen krijgen of dat er veel meer mensen dood gaan aan hartziektes. Dat zou allemaal best kunnen, maar dat is niet waar deze medisch specialisten primair in geïnteresseerd zijn. Door hun onderzoek naar longkanker en het verband aan te duiden met roken, kunnen zij helpen zoeken naar oplossingen, zoals het ontmoedigen van roken en maatregelen om meeroken te voorkomen.

De verbanden tussen geweld, terrorisme, theoterrorisme, islam en religie kunnen verhelderd worden in een Venndiagram. Dit diagram maakt inzichtelijk wat theoterrorisme is. Het makkelijkst is om het diagram puntsgewijs te bespreken.

  1. Er is geweld.
  2. Er is terrorisme. (Dit is de definitie die de AIVD van terrorisme geeft: “Terrorisme is het plegen van of dreigen met op mensenlevens gericht geweld, met als doel maatschappelijke veranderingen te bewerkstelligen of politieke besluitvorming te beïnvloeden.”)
  3. Er is theoterrorisme, dat wil zeggen een deel van het hedendaagse terrorisme is religieus gemotiveerd. (Er is zijn ook andere vormen van religieus geweld, zoals dat van separatistische bewegingen).
  4. Er is islamitisch theoterrorisme, dat wil zeggen dat een deel van het hedendaags religieus terrorisme islamitisch gemotiveerd is.
  5. Er is religie en religie kan geweld motiveren, zoals geweld tegen homoseksuelen, andere religieuze denominaties, vrouwen, atheïsten, et cetera. Let op: religie kan nog veel meer zijn dat een motivatie voor geweld. Religie kan ook vreedzaam zijn of misschien zelfs motiveren tot altruïsme.

Er zijn nogal wat mensen, inclusief terrorismedeskundigen, die de rol van religie in het terrorisme bagatelliseren door te wijzen op andere factoren (onderdrukking door het westen, discriminatie, sociale onrechtvaardigheid). Het doel van het boek In naam van God van Cliteur en Verhofstadt is om te beargumenteren dat er hard en veel bewijs is dat theoterrorisme bestaat. Cliteur en Verhofstadt zijn als filosoof gespecialiseerd en een bepaalde vorm van geweld, namelijk religieus geïnspireerd terrorisme. De diagnose van hedendaags terrorisme door Cliteur en Verhofstadt is, is dat een significant deel daarvan religieus is gemotiveerd en dat onderbouwen zij met een analyse van onder andere wat de daders zelf zeggen.

Wat is hieraan te doen?

Nadat de diagnose gesteld is, is de volgende vraag: wat is hieraan te doen? Het lijkt erop alsof veel mensen zo schrikken van oplossingsstrategieën zoals voorgesteld door Geert Wilders dat ze maar liever ook de diagnose willen ontkennen. De diagnose staat echter geheel los van de mogelijke oplossingen.

Een wetenschappelijke benadering vergt een objectieve, goed onderbouwde, verifieerbare stelling over het geconstateerde probleem. In In naam van God bieden Verhofstadt en Cliteur zo’n wetenschappelijke analyse. Het boek is als een moeilijk gesprek bij de medisch specialist, maar je wil je de waarheid horen of wil je liever gerustgesteld worden omdat je bang bent voor de mogelijke behandeling?

 
Helaas: deze aanbieding is verlopen, maar probeer deze boeken eens