Tijdens een staatsgreep draait vrijwel alles om de publieksperceptie en om die effectief te kunnen beïnvloeden is geen meerderheid nodig. Een kleine en vastbesloten groep volstaat, maar die groep moet een aantal zaken in de eerste uren van de coup resoluut doordrukken.
Voordat de Turkse officieren met de operatie op vrijdagavond 15 juli begonnen, moesten de kopstukken van de AKP al geneutraliseerd of gevangen zijn: Erdoğan ontsnapte net op tijd uit de badplaats Marmaris. Een duidelijke boodschap moest overgebracht worden aan het volk: de boodschap was ongeloofwaardig. Een generaal moest naar voren treden: een zenuwachtige nieuwslezeres van de staatszender TRT las de verklaring voor. Geen enkele mededeling van de AKP moest uitgedragen worden via een tv-zender: alleen de staatszender werd overgenomen. Er moest meer bereidheid zijn om tegenstand neer te slaan, zónder een bloedbad te veroorzaken: soldaten kwamen uit hun tanks en lieten zich lynchen door AKP’ers. De overwinning moest geclaimd worden, totdat een ‘tipping point‘ werd bereikt: die claim was verre van overtuigend. Oppositieleiders moesten gedwongen worden zich in het openbaar achter de coup te scharen: de volgende ochtend keerde iedereen zich tegen de coupplegers.
Wie zijn deze officieren? Zijn het Kemalisten, Gülenisten, een combinatie van de twee of was het een geënsceneerde coup van Erdoğan zelf? Eén van de complottheorieën is dat Gülenisten de ‘Mantel der Kemalisten’ omgedaan hebben om hun ware identiteit te verbergen. Niemand heeft het bewijs hiervoor, maar die theorie is onderhand wijdverspreid. Het bewijs dat de Amerikanen eisen van de Turkse regering, om de in Amerika in ballingschap levende geestelijk leider van de beweging – de prediker Fethullah Gülen – uit te leveren, is eveneens non-existent. Turkse mediatactieken kennende, zouden we die ‘bewijzen’ allang hebben kunnen zien op Turkse tv-zenders, kunnen lezen in pro-Erdoğan columns of kunnen horen in geluidsfragmenten op YouTube.
De reden dat Gülenisten worden aangewezen als de coupplegers, is omdat zij een openlijke machtsconcurrent van Erdoğan zijn. Daarnaast vormen zij nog steeds een belangrijk onderdeel van het Turks staatsapparaat waarmee hij voor eens en voor altijd wil afrekenen. Daarom neemt hij hen als eerste in het vizier. De realiteit is echter dat honderden officieren opgepakt of ontslagen zijn, waarvan het gros geen Gülenist, maar Kemalist is. Zij worden nu massaal gearresteerd, terwijl men doet overkomen alsof het alleen om Gülenisten zou gaan. Dát is Erdoğan’s ware tegencoup, die hij pal voor onze ogen uitvoert. Zodra hij klaar is met de Gülenbeweging en Kemalisten, zal hij de Alevieten beschuldigen.
Alevieten zijn van alle vrijdenkende Turken, de meest vrijdenkenden. Gülenisten, Soennitische Koerden en in sommige opzichten zelfs progressieve Soennitisch-Turkse Kemalisten kunnen geïncorporeerd worden in een toekomstig AKP-kalifaat. Een groot deel van de Soennitisch-Koerdische bevolking zou redelijk comfortabel kunnen vertoeven in een islamistische theocratie. Koerden in het zuidoosten van Turkije zijn immers zeer conservatief en leven grotendeels in een stamcultuur. Daarentegen zullen Alevieten nooit in een dergelijk systeem passen, behalve als ze assimileren en dat hebben ze een millennium weerstaan.
Er zal een moment komen dat Erdoğan de Alevieten van verraad gaat betichten. Dan zal de helft van de bevolking, inclusief de Kemalisten, tegenover hem en zijn aanhang komen te staan. In dat geval spreken we van een burgeroorlog en dat is de volgende fase waar de Turkse Republiek naartoe wordt gemanoeuvreerd. Erdoğan wil namelijk af van álle vrijdenkenden. Wat hij voor ogen heeft is een Soennitische theocratie, die geleid wordt door een islamofascistisch regime dat moskeeën als politiek instrument inzet om via luidsprekers op te roepen tot de jihad. Na zaterdagochtend 16 juli kan niemand dat nog ontkennen.
