Nederland is verslaafd aan pijnvrij conformisme

19-04-2017 13:28

Deze column werd mede mogelijk gemaakt dankzij uw donaties. Doneer vandaag ook en maak meer, meer, meer Sietske Bergsma op TPO mogelijk!

 

De Amerikaanse politiek filosoof Noam Chomsky, inmiddels behoorlijk op leeftijd, sprak in een interview uit 2016 over de noodzaak van geestelijke pijn om de werkelijkheid aan te kunnen, maar ‘mensen hebben een bijzonder talent voor zelfverloochening’, zei hij. ‘Als je het raam opendoet en naar buiten kijkt moet je in feite al iets doen, maar het is niet makkelijk om met de realiteit om te gaan, dus doe je het raam weer dicht.’

Deze week vertelde de 32-jarige Britse prins Harry in een interview dat hij vanaf zijn twaalfde jaar emotioneel afgestompt was omdat hij de dood van zijn moeder Diana niet had verwerkt. Pas na een periode van ‘twee jaar totale chaos’ zocht hij uiteindelijk hulp. Het was dus de ontwijking van het verdriet en de pijn die resulteerde in zijn problemen, zegt hij in feite, en die boodschap is een interessante en belangrijke, en ook wat Chomsky bedoeld. Die behoefte aan ontwijking is echter regel, misschien wel een steeds verder groeiende epidemie in onze samenleving. In de VS gebruikt bijna 15 procent van alle mensen anti-depressiva, in Nederland zijn dit ruim 1 miljoen mensen. Hoewel depressie natuurlijk echt is, zijn niet alle (zelf)diagnoses dat. En als jongeren tegenwoordig al niet alles opkroppen zoals Harry dat deed, dan leren ze vooral het andere uiterste te omarmen, dat het goed is om subjectieve gevoelens te hebben, daarin uniek te zijn, en alles met iedereen te delen. Ze leren bijna niet om negatieve gevoelens te verwerken, wat op den duur veerkrachtige, evenwichtige individuen van ze zou maken, individuen die ellende niet als een evil force zien die het op ze gemunt heeft.

Problematiseren van natuurlijke, normale gevoelens

Het psychologiseren en problematiseren van wat vaak natuurlijke, normale gevoelens zijn (ook het verlies van een ouder op je twaalfde), het steeds makkelijker voorschrijven van anti-depressiva maar ook Ritalin aan drukke jongetjes – omdat het de ouders en leerkrachten wat rust geeft – is een regelrechte ramp voor onze capaciteit om met de werkelijkheid om te gaan en een ramp voor een land als geheel.

Nederland is verslaafd aan conformisme

Nederland is zo een pijnvrije, zelfmedicerende samenleving geworden, verslaafd aan conformisme, wiens voornaamste taak het is om ervoor te zorgen dat er niets nieuws tot stand komt, onrust uitblijft en niets wat nog bruikbaar is het pand verlaat. Mensen ervaren in gelijke mate pijn als ze politiek correct zijn, en dan vooral over de dingen die ze als groupthink-verslaafden graag horen, zodat gevoelens van veiligheid worden opgewekt in plaats van normale pijn, angst of realiteitszin. Het is bijvoorbeeld ‘helemaal niet zo dat Pasen verdwijnt door islam, het is juist het normale verloop van tradities die verdwijnen, dat is juist normaal en goed’, en: ’verbinding en diversiteit is het antwoord op de tweedeling in de maatschappij, omdat diversiteit goed is, mits we het wel eens zijn over hoe we dan allemaal hetzelfde moeten doen’, of: ‘ontzettend goed en fijn dat er aandacht is voor racisme en seksisme, en dat we dit niet analyseren maakt verder niet uit, want als iemand dit zo voelt dan is het zo’. Ik schrok onlangs van de desinteresse in de media, de totale gelijkschakeling van meningen in het debat, de afleidingsmanoeuvres, de obsessie met het weer en het verkeer, en de heersende praktijk waarin dat alles creëren het grote verdienmodel is. Mensen hebben steeds meer van hun medicijn nodig om de realiteit buiten de deur te houden. Het is niet normaal, nog hoeveel jaren chaos voordat we hulp gaan zoeken?

Nederland een pretpark voor onze zielen

Ondertussen voelen we in een soort lage resolutie van alles. Duizenden boeken, artikelen en tv-programma’s over liefdesverdriet, over de overgang, over burn-out – zie de documentaire van een bomenknuffelende Sophie Hilbrand hierover –  iedereen doet maar alsof het betekenis op zichzelf heeft dat we tegenslag ervaren en somberheid voelen. Dat is niet zo, het is waardeloos. Het is pas zinnig als persoonlijke les, maar dat kost moeite. Mensen maken er daarom graag een punt van dat de buitenwereld die gevoelens moet erkennen voordat ze verder kunnen, het probleem moet dan bijvoorbeeld ‘uit de taboesfeer’, wat een soort dapperheid suggereert, en vooral voor vrouwen ‘veel herkenning oproepen’. Dus weer gauw terug naar de groep ermee. Triviale zaken worden uitvergroot en groot leed wordt ons opgediend in een blaadje bij de kapper. Resultaat: niets bijzonders te zien, dus het raam kan weer dicht. Soms zie ik het in de blikken van mensen, het trieste oponthoud in hun gezicht, de hoop dat het antwoord ergens achter schuilgaat. Ik zag het toen ik vorige week in Nederland was aan alles. Of was het mijn eigen pijn over een land dat, verslingerd aan panda’s, papadag en The Passion, een soort pretpark voor onze zielen is geworden, met die van mij onder mijn arm?

 

Deze column werd mede mogelijk gemaakt dankzij uw donaties. Doneer vandaag ook en maak meer, meer, meer Sietske Bergsma op TPO mogelijk!