In De Balie vond dinsdag een bijeenkomst plaats onder de titel: Naar een duurzaam vluchtelingenbeleid. Eén van de sprekers daar was een commandeur b.d., Michiel Hijmans, die zijn sporen – en een Franse ridderorde – verdiend heeft bij de bestrijding van piraterij in de Golf van Aden en in de Indische Oceaan. Volgens Hijmans is het heel goed mogelijk om de marine de Middellandse Zee zodanig te laten bewaken dat er geen bootvluchteling meer doorkomt. Hij becijferde dat zo’n operatie, die vlak voor de kust van Noord-Afrika zou moeten plaatsvinden, naar schatting 500 miljoen euro per jaar zou kosten.
Daarmee wordt weliswaar de mensensmokkelaars het brood uit de mond gestoten, maar daar staat tegenover dat er dan ook geen Afrikanen meer verdrinken. Daarvan zijn er, sinds 1990 zo’n 3200 gevonden en begraven.
Maar het werkelijke aantal slachtoffers is waarschijnlijk veel hoger omdat veel van de verdronkenen nooit gevonden wordt. Die verdronken Afrikanen zijn maar voor een klein deel politieke vluchtelingen; het merendeel is met door de familie gespaard en geleend geld naar Europa gestuurd, in de hoop dat zij daar werk zouden vinden en zo de achtergebleven familie financieel zou kunnen ondersteunen. Althans dat denk ik. Want Tamara Last, die het onderzoek naar verdronken Afrikanen gedaan heeft, zei in De Balie dat de helft van de verdronkenen niet geïdentificeerd kon worden. Dat is ook voor de nabestaanden een ramp, want dat betekent dat eventuele bezittingen niet overgedragen kunnen worden aan de erfgenamen, dat vrouwen van verdronken mannen niet kunnen hertrouwen, dat hun kinderen dus ook nooit een nieuwe vader zullen krijgen.
Als zij wel in Europa aankomen zouden zij via een asielprocedure een status krijgen, dan wel als illegaal hun brood moeten verdienen, in land en tuinbouw, in de georganiseerde misdaad en andere gevaarlijke beroepen.
Toch zijn er ook heel veel ontheemden die Europa bereiken. Prof. Paul van Seters becijferde dat er wereldwijd 65 miljoen mensen ontheemd zijn. Daarvan is 20 miljoen over de grens gevlucht en worden in de regio opgevangen. In Syrië zijn sinds 2011 10 miljoen mensen verdreven. Daarvan verblijven er 6 miljoen in Syrië zelf en 4 miljoen wonen in Jordanië, Libië en Turkije. Maar in 2015 gebeurde er iets onverwachts: toen trokken een miljoen mensen naar Europa. Het merendeel van die stroom kwam uit Syrië. Kunnen we die vluchtelingen niet beter opvangen in de regio? Ja zegt de huidige regering. Ja, zegt ook Paul van Seters. Zoals het nu gaat, gaat het niet goed. Tegenover elke 135 dollar die in Europa wordt besteed aan een asielzoeker, wordt er slechts 1 uitgegeven voor de opvang in de regio. Zijn conclusie: het mondiale vluchtelingensysteem werk niet. Daarmee komt hij tot dezelfde conclusie als Femke Halsema in haar boek Nergensland.
Het belangrijkste wat wij voor de vluchtelingen kunnen doen, zegt Paul van Seters, is helpen bij de opvang van vluchtelingen in eigen regio.
Voor wat betreft de vluchtelingen die toch naar Nederland komen bepleit hij een betere opvang, niet via de overheid maar via maatschappelijke organisaties, zoals Vluchtelingenwerk Nederland, het Universitair Asielfonds, het Landelijk Ongedocumenteerden Fonds (LOS) Gastgezin voor vluchteling en ga zo maar door. Er is een ongehoorde hoeveelheid mensen die zich inzetten voor vluchtelingen.
Daartoe behoort overigens ook Annabel Nanninga (FvD), die enige tijd een homoseksuele Syriër in haar huis opnam. Ik bedoel maar, het zijn niet alleen maar GroenLinks stemmers of leden van de ChristenUnie die iets voor vluchtelingen doen.
De ene is: ‘hoeveel vluchtelingen laten wij toe in Europa?’ En de andere is: ‘wat doen wij voor vluchtelingen die in de regio (niet) worden opgevangen?’
De Nederlandse regering wil de nadruk leggen op het laatste – althans in het regeerakkoord. GroenLinks is destijds niet afgehaakt omdat ze daar niet in mee wilde gaan, maar omdat GroenLinks naast de opvang in eigen regio ook een hoger aantal door de VN als vluchteling aangewezen personen wilde opnemen. Het huidige aantal is 500. GroenLinks wilde daar 5000 van maken, met een maximum van 25000 over de coalitieperiode. Dat de coalitie daarop is afgesprongen is bijna niet te geloven. Van Seters laat zien dat, als wij verhoudingsgewijs net zoveel vluchtelingen zouden willen opnemen als Duitsland en Frankrijk van plan zijn op te nemen, Nederland 50.000 VN vluchtelingen zou moeten opnemen. Maar dat vindt de huidige coalitie veel te veel.
‘Naar een duurzaam vluchtelingenbeleid’ zo werd de avond aangekondigd. Het zal er voorlopig niet van komen.
