Bij een controlestaat denk je al snel aan een overheid die altijd sluimerend aanwezig is. Of je nu eet of vergadert, er is toezicht. Niet alleen stilletjes, maar ook zichtbaar. Iedere politieagent is voor jou gewaarschuwd en naar je op zoek. Hoe zoiets voelt mocht ik tien dagen lang zelf ervaren. De ervaring begon toen er signalen kwamen van allerlei kanten dat de politie voor mij wordt gewaarschuwd. Ik zou misdrijven hebben gepleegd en van plan zijn in te breken in politiebureau’s, kwaadaardige software verspreiden en de systemen van de politie hebben gehacked. Ook vanuit het Rijk komen soortgelijke berichten. Mijn doel: een artikel maken.
Inmiddels is – en dit is geen grap – het leger gealarmeerd, de Nationaal Coördinator Terrorisme Bestrijding en Veiligheid ingeschakeld en zijn alle departementen ingeseind. Er circuleren schrijven met diverse foto’s van mij en mijn privéadres gaat ook naar duizenden ambtenaren. De hoogste staat van paraat gaat in, want Brenno is in het land en wie hem signaleert moet meteen alarm slaan.
De politie geeft intern het advies om de lamellen dicht te houden, zodat ik niet op beeldschermen kan kijken. Ook wordt geadviseerd geen USB-sticks van vreemden aan te nemen en niet zomaar onbekende e-mail te openen. Nog gekker: men adviseert te stoppen met het bekijken van operationele informatie via openbare terminals of openbare Wifi-netwerken.
De overheid werkt voortvarend. Niet om uit te zoeken of het verhaal überhaupt waar is, want dat is het niet. Niemand die even belt om ook maar iets te verifiëren, zoals journalisten dat wel moeten. De energie gaat op aan een campagne om voor mij te waarschuwen. En het werkt! Mijn buren, de politie, hebben al tien dagen lang braaf alle lamellen dicht.
Vreemd genoeg dringt het nergens door dat misschien niet ik een probleem ben, maar dat echte kwaadwillenden niet zo herkenbaar zijn. Met de campagne ‘Brenno is gevaarlijk’ verlies je het echte gevaar uit het oog.
Maar eerlijk is eerlijk. Na wat stroeve afspraken werd ik eindelijk gepakt. Ik had een vergadering en lunch bij het Ministerie van Financiën en werd herkend. Nou ja ik noemde mijn naam en er ontstond onvervalste paniek. “We moeten security bellen, want we hebben een protocol voor u!”, zei een dame. Het protocol bestond er uiteindelijk uit dat vier beveiligingsmedewerkers zeer intimiderend bij me kwamen, me wat bedreigden en afblaften om vervolgens er eentje mee te sturen naar de afspraak.
De meneer hield alles in de gaten: wat ik voor de lunch nam, hoe ik dat tot me nam, wie ik sprak, hoe ik sprak en wat ik allemaal besprak. Zeg maar de zichtbare variant van een afgezwakte controlestaat in een Nederlandse context.
De methode van onwaarheden verkondigen en angst zaaien voor mensen is een oude truc van overheden. De geruchten blijven hardnekkiger hangen dan de rectificatie. Natuurlijk heb ik in reactie gedreigd met een voorlopige voorziening. Dus volgde een rectificatie van politie en Ministerie van Binnenlandse Zaken. Maar de tien dagen bij iedere blik van een politieagent je afvragen of er nu gezeur komt, de intimidatiepoging van Financiën en ongemakkelijkheid bij andere contacten met de overheid maakt voor mij duidelijk dat intimideren maar beperkt werkt.
Wat wel onder de huid kruipt is het actief distribueren van privéadressen, omdat dan mogelijk anderen worden geraakt.
Maar het middel is wel bot. De overheid bouwt een dossier van hinderen op: het strafrechtelijk aanpakken van mij voor het hacken van de OV-chipkaart ‘omdat ik mogelijk geen journalist was’, het weigeren van een column van mij ‘omdat ik te scherp kritisch richting de overheid ben’, het intimiderend proberen bronnen van mij te achterhalen en recentelijk mij eerst bij een persconferentie op BZK weigeren om mij na wat pesterijen toch toe te laten.
Als ik iets geleerd heb, is het dat je de overheid dus niet zomaar met onze gegevens kunt vertrouwen.
De roddel, die volgens de politie bij hun collega’s in Rotterdam is gestart, heeft nu nog milde gevolgen. Maar wel in een land dat ‘kiest’ voor meer politiemacht en repressief optreden.
En juist tegen het doorslaan van de overheid hebben we maatregelen genomen, zoals privacy en het inrichten van een rechtsstaat. Toch iets om maar aan te blijven herinneren.
