“De bevolking (van Gaza) moet bloeden voor haar bestuurders van de fundamentalistische organisatie Hamas, die weigeren de gewapende strijd tegen Israël af te zweren of Israëls bestaansrecht te erkennen”, schrijft Carolien Roelants deze week in haar column (Blendle-link) in NRC Handelsblad. De Gazaanse bevolking lijdt inderdaad onder die bestuurders, maar zo bedoelt Roelants het niet. Het lijden van de Gazanen is volgens haar niet de schuld van die bestuurders, maar het gevolg van een door Israël opgelegde straf, een Verelendungstheorie. Roelants bezocht Behoud van Hoop in Gaza, een Brussels symposium van de speciale VN-organisatie voor hulp aan Palestijnse vluchtelingen, UNRWA. Zij concludeert: er is geen hoop, en ‘dan wordt radicalisering een uitweg’.
Dat de Israëlische blokkade van 2007 de oorzaak is van alle hopeloosheid in Gaza is een interessante conclusie na een conferentie van UNRWA, een organisatie die uitsluitend is opgericht om de Palestijnse vluchtelingen van de oorlog van 1947-48 te helpen. UNRWA’s cliënten zijn toen ondergebracht in vluchtelingenkampen in Gaza, onder Egyptisch bewind, de Westelijke Jordaanoever, onder Jordaans bewind, Libanon en Syrië. En 70 jaar later zitten zij daar nog. De ondertitel van het Brusselse symposium luidde: “Hoe UNRWA en EU jonge Palestijnse vluchtelingen helpen een toekomst op te bouwen.” Maar ondanks alle dollars en inspanningen van UNRWA, is het de vluchtelingen na 70 jaar nog niet gelukt een nieuw leven op te bouwen. UNRWA heeft er kennelijk geen belang bij om het probleem zo op te lossen.
Direct na de Tweede Wereldoorlog waren er meer dan 150 miljoen vluchtelingen. Die hebben intussen allemaal een nieuw leven opgebouwd. Zij worden door niemand nog ‘vluchteling’ genoemd – en hun kinderen en kleinkinderen al helemaal niet. De groep ‘Palestijnse vluchtelingen’ is de enige ter wereld die groeit in plaats van slinkt. UNRWA (en de landen waar zij tijdelijk verblijven) blijft hen, én hun kinderen en kindskinderen, hardnekkig ‘vluchteling’ noemen. Het is niet de bedoeling dat zij inburgeren in hun ‘nieuwe’ land: de ellende van die steeds groeiende groep is een wapen om Israël onder druk te zetten. Wat UNRWA ‘vluchtelingenkampen’ noemt, zijn in feite middelgrote stadjes met huizen in plaats van primitieve tenten. Maar doordat ze nog ‘vluchtelingenkamp’ heten en hun bewoners ‘vluchteling’, worden zij gul door de VN gefinancierd en houden ze een groot aantal door UNRWA goed betaalde hulpverleners aan het werk.
Volgens Roelants is de Israëlische blokkade de oorzaak van alle ellende in Gaza. Mag ik erop wijzen dat Gaza ook een grens heeft met Egypte? Israël heeft zich in 2005 geheel uit de Gazastrook teruggetrokken. De Gazanen hebben een eigen regime en sinds het vertrek van Israël uit Gaza is de situatie daar verslechterd en zijn alle middelen gericht op het aanvallen van Israël. Wat adviseert mevrouw Roelants nu? Dat Israël de invoer van alle (bouw)materiaal gewoon toelaat? Dat Israël het gevecht tegen Hamas staakt?
Het is verbazend dat de conferentie de politieke situatie in Gaza als een ‘gegeven’ accepteert. Hoop voor de Gazanen kan alleen komen als zij hun lot in eigen hand nemen en zorgen dat er een regime komt dat de opbouw van een eigen economie voorop stelt, in plaats van de vernietiging van Israël. Nu hebben zij een corrupt regime dat alle middelen in dienst stelt van bewapening en de bouw van tunnels naar Israël en Egypte. Ironisch genoeg zorgt de tunnelbouw, die de blokkade moet ontwijken, wel voor vrijwel de enige werkgelegenheid en bron van inkomsten in Gaza. Ook de tunnels onder de grens met Egypte zorgen voor wat handel. Egypte houdt haar grens met Gaza potdicht, maar door deze tunnels komt onder het toeziend oog van het Gazaanse regime, dat hier veel aan verdient, van alles de Gazastrook binnen: consumptiegoederen, wapens, en gewonde ISIS-strijders die worden behandeld in ruil voor wapens. Maar voor wederopbouw zorgt dat allemaal niet.
Wederopbouw zou een grote stimulans zijn voor economische groei, maar de leiding van de Gazastrook maakt andere, destructieve keuzes. Het hulpgeld dat niet in de zakken van corrupte leiders verdwijnt, wordt besteed aan bewapening. Nog steeds worden er regelmatig raketten op Israël afgevuurd vanuit dichtbewoonde wijken, en regelmatig roepen Hamasleiders op om Israël te vernietigen. Het kan geen verbazing wekken dat Israël tegenmaatregelen treft, maar wat Israël doet kan niet de enige vijand van de hoop genoemd worden in Gaza.
Hoop bieden aan de Gazanen betekent eerst de situatie erkennen en ertegen ageren. De Palestijnen moeten eindelijk inzien dat de vluchtelingenkampen na 70 jaar geen ‘vluchtelingenkampen’ meer zijn. Net als alle andere vluchtelingen zullen zij een nieuw bestaan moeten opbouwen. Zolang dit besef niet doordringt, zal het conflict tussen Israël en de Palestijnen niet worden opgelost. Abbas lijkt dit – zij niet van harte – te begrijpen. Hamas maakt cynisch misbruik van de vluchtelingen en is niet van plan om hen werkelijk te helpen.
De VN en de EU moeten dit wel willen en hun energie en financiële middelen richten op hulp bij het opbouwen van een zelfstandig nieuw bestaan. Alleen dit kan werkelijk hoop en een oplossing bieden.
