Ibrahim el Bakraoui werd in Turkije opgepakt en het land uitgezet, kon zonder problemen via Amsterdam naar Brussel reizen, waar hij zichzelf opblies op het vliegveld van Zaventem. De komende dagen zullen Nederland, België en Turkije nog veel met de vinger naar elkaar wijzen. Maar dat neemt niet weg dat deze aanslag voorkomen had moeten worden. Na elke aanslag verzekert de regering ons dat de geheime diensten beter gaan samenwerken. Tot bij een volgende verschrikking blijkt dat terroristen opnieuw bekenden waren, maar toch informatie niet is uitgewisseld. Dat moet nu echt afgelopen zijn.
Turkije pakte deze El Bakraoui op omdat hij een gevaar vormde voor het land en zette deze Belg op 14 juli 2015 op het vliegtuig naar Amsterdam. Het is een raadsel waarom de Turken deze Belgische jihadist naar Nederland stuurden en niet naar zijn thuisland, waar diensten wel wisten wie hij was. Nederland werd geïnformeerd over zijn vertrek, maar die boodschap is mogelijk nooit bekeken. Politie, justitie of geheime diensten, niemand kende deze man en niemand heeft naar hem geïnformeerd. Hij was wel een bekende in België, maar daar heeft Nederland blijkbaar nooit informatie opgevraagd.
Na aankomst in Amsterdam kon El Bakraoui vrij reizen naar Brussel. De man die Turkije werd uitgezet omdat hij daar een gevaar vormde voor de samenleving, kon hier blijkbaar zonder problemen langs de paspoortcontrole en doorreizen naar België. Daar kon hij zich klaarblijkelijk aansluiten bij het netwerk dat eerder aanslagen had gepleegd in Parijs, zonder in het zicht te komen van de geheime diensten. En samen met zijn broer Khalid, die eerder in beeld was als medeplichtige van de aanslagen in Parijs, en met Najim Laachraoui, die een handlanger was van de eerder opgepakte Salah Abdeslam, aanslagen plegen.
We kunnen waarschijnlijk niet alle aanslagen voorkomen – ook in de toekomst niet. Maar deze verschrikking had wel voorkomen moeten worden. De samenwerking is nu vooral een zaak van de geheime diensten zelf. Die maken onderlinge afspraken en bepalen welke informatie wel of niet wordt gedeeld. Dat werk niet, zo blijkt keer op keer. Premier Rutte zou als voorzitter van de EU het initiatief moeten nemen om met de regeringsleiders en met de landen rondom Europa afspraken te maken over hervorming van de geheime diensten. De tijd van James Bondje spelen is voorbij. Daarvoor zijn de gevaren die ons allemaal bedreigen te groot.
