Zijn vijftiende plaats van de kandidatenlijst suggereerde dat de VVD wel wat in Pieter Duisenberg zag. Kennelijk had hij iets goed gedaan, want veel andere VVD-Kamerleden mochten de laatste verkiezingen helemaal niet terugkomen of werden op een onverkiesbare plaats gezet. Maar hoewel Duisenberg verkozen werd, was hij alweer bezig met zijn volgende baan. Wat zullen weggestuurde VVD’ers als Ton Elias ervan denken, vraag je je af.
Duisenberg zag de kandidatenlijst vooral als een springplank voor een nieuwe functie. Hij wordt bij nader inzien liever voorzitter van de VSNU. Volgens NRC Handelsblad is het uitzonderlijk dat een Kamerlid vijf maanden na de verkiezingen alweer opstapt, maar het geheugen van die krant is gewoon slecht. Op de kandidatenlijst van diezelfde VVD stond nog zo iemand: Sjoerd Potters was aan het solliciteren voor burgemeester van De Bilt. Voor de zekerheid had hij een plek op de kandidatenlijst achter de hand. De minachting van dit soort heren voor het hoogste ambt is wel duidelijk.
Zo’n baanwissel is alleen mogelijk als je geen enkele achterban hebt. Zo kreeg Duisenberg slechts 2.022 stemmen. Vrijwel niemand merkt op dat hij de benen neemt. Met zijn lage aantallen stemmers is hij in goed gezelschap van andere hooggeplaatste VVD-ers: Sander Dekker (no.6, 2.810 stemmen), Mark Harbers (no.8, 2.846 stemmen), Malik Azmani (no.10, 3.127 stemmen), Dennis Wiersma (no.11, 2.414 stemmen) en Bas van ’t Wout (no.13, 1.072 stemmen). Waarom zouden we het überhaupt nog over de achterban van Kamerleden hebben?
Denkt men bij de VVD weleens na over wat volksvertegenwoordiging betekent? In de aanloop naar de Tweede Kamerverkiezingen sprak ik Bente Becker (no.14, 4.288 stemmen). Bente was jarenlang politiek assistent van Henk Kamp. Mijn vraag: waar haalt zij het idee vandaan dat ze een volksvertegenwoordiger is? Bente zei glimlachend dat ze die vraag wel begrijpt, maar dat zij prima weet wat er in de samenleving speelt. De reden? Ze kent mensen van haar leeftijd die ook weleens boodschappen doen en met de trein reizen. Het was niet eens een grap.
Bij de VVD staan allerlei mensen in de top van de kandidatenlijst waar nog nooit iemand van gehoord heeft, die nauwelijks een eigen achterban hebben, die alleen intern hun sporen hebben verdiend en die als het even kan zo weer vertrokken zijn naar een ander baantje. Niet zo gek dat juist de meest onbekende VVD-Kamerleden Duisenberg op Twitter feliciteerden: er is toch niemand die dat doorheeft. Aukje de Vries en Daniel Koerhuis wensten Duisenberg succes en Arne Weverling vond het “een goede keuze van de VNSU.”
Deze Kamerleden hebben zo’n minimale band met een achterban dat ze niet eens kunnen bedenken dat ze Duisenberg beter bij de koffieautomaat kunnen feliciteren dan op een publiek medium. Want wat moet de burger denken van iemand die het Kamerwerk zo laag inschat dat hij vijf maanden na zijn herverkiezing de benen neemt? Wat moeten we ervan denken dat hij dus al enige tijd bezig was met zijn overstap? Hoe verhouden het aanzien van de politiek en persoonlijke carrière zich dan tot elkaar? U weet de antwoorden ook wel.
De laatste weken discussiëren velen over Thierry Baudets ideeën over omvolking en cultuurmarxisme. Hoe populair die standpunten zijn is onbekend, maar een ander standpunt van FVD is zeker populair: partijen zijn verworden tot ordinaire baantjesmachines. De beste illustratie komt van Halbe Zijlstra die het jammer vindt dat Duisenberg zo spoedig na zijn herverkiezing vertrekt. Waarom noemt hij dit niet “de Tweede Kamer onwaardig, puur egoïsme en kiezersbedrog”?
De Tweede Kamer kan wetten en regels maken om dit soort zaken tegen te gaan, bijvoorbeeld dat een Kamerlid niet mag overstappen naar de lobbyclub die voorheen bij hem aan tafel zat. Dat doet Duisenberg immers. Zolang dat soort regels er niet zijn, kunnen partijen eigen interne regels maken. Ze kunnen bijvoorbeeld afspreken om politici te royeren die hun mandaat niet eens half afmaken. Zolang partijen die interne afspraken niet hebben, kunnen individuele politici hun mond opentrekken. Bij de VVD doet alleen voormalig Kamervoorzitter Weisglas dat. In de fractie piekert niemand erover. De Kamerleden zonder achterban moeten immers aan hun vervolgcarrière denken.
Zo wordt het voor VVD-kiezers vroeg of laat aantrekkelijk om over te stappen naar Thierry Baudet.
