Wat maakt de ChristenUnie in Den Helder eigenlijk ChristenUnie? Oud-raadslid Willem Koning heeft het moeilijk met die vraag. Hij heeft een kerkelijke achtergrond maar de typische ChristenUnie-thema’s als euthanasie en abortus spelen op lokaal niveau niet. Het enige thema wat lokaal kan spelen, denkt Koning, is de zondagsopenstelling van winkels. Van christelijke thema’s moet de lokale ChristenUnie het dus niet hebben. Kenmerkend is volgens Koning dat de partij constructief naar ieder voorstelt kijkt. Voorstellen worden op hun merites beoordeeld.
Koning is al drie jaar weg als raadslid. De Helderse ChristenUnie staat voor de sociaal zwakkeren, weet hij zich te herinneren. In Den Helder zijn veel mensen afhankelijk van zorg of van een uitkering. De ChristenUnie probeert er voor hen te zijn. Een duidelijke visie op hoe het verder moet met Den Helder ontbreekt. Koning zou daarvoor ‘terug moeten gaan naar de stukken van toen’. De ChristenUnie illustreert het probleem van te veel partijen in één gemeenteraad: hoeveel onderscheidende visies zijn er op lokaal niveau eigenlijk mogelijk?
In 2006 werd Koning raadslid in een fractie van twee personen. Fractievoorzitter was Tjitske Biersteker. Het was een leerschool, vertelt Koning. De partij was pragmatisch en de samenwerking was prima. In 2010 was er geen discussie dat Biersteker en Koning terug konden keren: ‘Het was vanzelfsprekend om verder te gaan.’ Een paar jaar later veranderde echter alles. Volgens Koning speelde zijn scheiding – in 2011 – daarbij een rol, maar dat werd nooit uitgesproken. ‘Dat kan ook mijn perceptie zijn,’ stelt hij.
In 2014 was de Helderse gemeenteraad voor de zoveelste keer in discussie over het nieuwe stadhuis. Moest deze verrijzen op de locatie van het station of juist niet? De twee fractieleden werden het niet eens: Biersteker wilde het stadhuis niet op de locatie van het station. Zij vond renovatie goedkoper en wilde bestaande, beeldbepalende gebouwen in het centrum behouden. Die zouden afgebroken moeten worden als het nieuwe stadhuis in het centrum zou komen.
De gemeente had inmiddels al enkele eerste stappen gezet om het stadhuis bij het station te bouwen. Koning vond het vanzelfsprekend om op die lijn verder te gaan zolang dit aan de eerdere afspraken voldeed.
De afdeling van de ChristenUnie vergaderde erover en koos volgens Biersteker voor renovatie van het stadhuis. ‘Bestuur en ledenvergadering verwachtten dat de heer Koning zich aan deze gezamenlijke uitspraak zou conformeren,’ mailt ze. Koning herinnert zich dat anders: er was geen overeenstemming behalve dat beide standpunten legitiem waren. Partijleden kunnen raadsleden sowieso niet dwingen een bepaald standpunt in te nemen. En dus stemde de ChristenUnie verdeeld. Toen bij een stemming over het stadhuis alle tegenstanders van nieuwbouw de raadzaal uitliepen, werd het conflict voor iedereen zichtbaar: Biersteker liep weg en Koning stemde voor nieuwbouw.
Koning stond inmiddels alweer op de tweede plaats van de kandidatenlijst van de verkiezingen in 2014. Eigenlijk wilde hij lijsttrekker worden. In een interview zei hij dat ook. Biersteker was boos want ‘daar gaan de leden over’. Bij de ledenvergadering die de lijst moest vaststellen waren plotseling veel meer mensen dan normaal. Meerdere lokale politici stellen dat Biersteker die leden optrommelde om haar lijsttrekkerschap zeker te stellen. Ze wilde sowieso niet onder Koning op de lijst. Ze had het makkelijk want ze had intern sowieso de meeste steun.
In 2014 verloor de ChristenUnie haar tweede zetel en daarmee was het probleem opgelost: Koning verdween uit de raad. Drie jaar later spookt zijn naam nog steeds rond. Meerdere lokale politici vinden het spijtig dat hij weg is: ‘Koning was veel beter dan Biersteker, hij kon compromissen sluiten’, klinkt het: ‘Biersteker zit vol wantrouwen: ze beoordeelt voorstellen niet op hun merites en gaat ervan uit dat er altijd een addertje onder het gras zit’. Koning kreeg het aanbod bij een andere partij op de lijst te komen. Hij weigerde.
Zo werd Koning een omstreden icoon voor het sluiten van compromissen over het Helderse stadhuis: tegen de wil van zijn fractievoorzitter in. Het levert hem vooral bij landelijke partijen fans op. Lokale partijen hebben juist geen goed woord voor hem over. Een van de huidige fractievoorzitters briest: ‘Koning is gewoon twintig keer wezen eten met de burgemeester en heeft zich laten ompraten om een nieuw stadhuis te laten bouwen. Hij was de zwakste schakel in de raad.’ Koning noemt dat ‘een belachelijke insinuatie’.
Raadsleden die hun eigen kiezersmandaat gebruiken om een eigen afweging te maken en een compromis sluiten, daar moeten velen in de Helderse politiek helemaal niets van hebben.
Elke dinsdag op ThePostOnline: Chris Aalberts in Den Helder. Een serie over de gemeentepolitiek van de marinestad en wat de rest van Nederland daarvan kan leren.
