Kinderen in Nederland die thuisonderwijs volgen worden ongelijk behandeld door de overheid. Zij worden gedwongen afstand te doen van de leerplicht zodat de overheid niet langer verantwoordelijk hoeft te zijn. Daardoor wordt een kleine groep leerlingen structureel anders behandeld en dat is fundamenteel fout.
Om de kritiek op het thuisonderwijs goed te kunnen plaatsen is Artikel 23 van de Nederlandse Grondwet essentieel. Dit artikel van de grondwet stelt dat iedereen in Nederland een school mag stichten naar eigen visie, religie en levensbeschouwing. Zo kunnen ouders een school voor hun kinderen kiezen die bij hen past.
Maar wat nu als ouders geen enkele passende school kunnen vinden? Bijvoorbeeld ouders die een alternatieve vorm van onderwijs voor hun kinderen willen of zeer religieuze ouders die het niet eens zijn met de levensbeschouwelijke visie van de scholen in hun omgeving. En wat nu als zij van mening zijn dat thuisonderwijs de enige oplossing is? Logica dicteert dan dat volgens Artikel 23 ouders zelf hun één-mans schooltje mogen starten. Maar dat is dus niet het geval.
Op dit moment bestaat er zelfs geen officieel thuisonderwijs. Als ouders dan toch hun kinderen zelf willen lesgeven, moeten zij hun kinderen afstand laten doen van de leerplicht. Pas wanneer de overheid niet meer verantwoordelijk is mag thuisonderwijs worden gegeven. Ouders zijn dan vogelvrij, in die zin dat de overheid de ouders hun gang laat gaan. Met artikel 23 in het achterhoofd is dit krom. Als je mensen de ruimte geeft om een eigen school te beginnen, moet je ook mensen de ruimte geven om hun eigen kinderen te onderwijzen zonder afstand te moeten doen van de leerplicht.
Wat nu als ouders wel geluk hebben met het vinden van een school die bij hen past? Daar heeft de overheid uiteraard geen moeite mee. Als Rooms-katholieke ouders een Rooms-katholieke school voor hun kinderen kunnen vinden dan is dat een perfecte match. Maar op het moment dat er bezwaar is tegen de levensbeschouwelijke inslag van een school, en de ouders willen thuisonderwijzen, moeten zij elk jaar weer een vrijstelling van de leerplicht aanvragen. Een bureaucratische rompslomp die het proces alleen maar lastiger maakt.
Ouders worden zo door de overheid op basis van hun eigen levensbeschouwelijke visie anders behandeld. Dit is niet alleen onrechtvaardig, maar mag simpelweg niet. Want, Artikel 1 van de Nederlandse Grondwet houdt in dat niemand anders behandeld mag worden op basis van levensbeschouwelijke grondslag. Met andere woorden: ouders het recht ontkennen om hun kind les te geven omdat zij een andere levensovertuiging hebben dan de meerderheid van de mensen, is een vorm van discriminatie. Het is daarom verbijsterend dat de gang van zaken rondom thuisonderwijs nog niet is veranderd.
Waarom doet de overheid dan zo moeilijk? Dit doet de overheid omdat men over het algemeen denkt dat kinderen die thuis onderwijs volgen tekortkomen in hun sociale ontwikkeling. In landen zoals de Verenigde Staten, waar thuisonderwijs meer voorkomt, blijkt dat echter niet het geval te zijn. Thuisonderwijs wordt daar juist als een goed alternatief gezien omdat kinderen zowel op cognitief niveau als op sociaal niveau niet onderdoen voor hun leeftijdsgenootjes.
Ook blijkt dat voor de claim dat kinderen in het thuisonderwijs achterblijven in hun sociale ontwikkeling geen hard wetenschappelijk bewijs voorhanden is. Dit blijkt bijvoorbeeld uit een recente literatuurstudie gedaan door de Universiteit van Amsterdam. Het is volgens deze studie helemaal niet aannemelijk om er van uit te gaan dat deze kinderen achterlopen in hun emotionele ontwikkeling.
Daarnaast vindt de overheid het lastig om de kwaliteit van onderwijs te monitoren wanneer onderwijs thuis plaatsvindt. Dit probleem is echter makkelijk te verhelpen door kinderen die thuisonderwijs volgen ook nationale toetsen te laten maken zoals elke leerling in Nederland dat doet. Denk bijvoorbeeld aan de Cito-toets of centraal schriftelijke eindexamens. Op die manier kunnen ouders toch vrijgelaten worden terwijl de overheid een vinger aan de pols houdt. De kritiek is dus ongegrond en de zorgen zijn misplaatst.
Wij pleiten daarom voor een verandering van de wet met betrekking tot thuisonderwijs. Geef ouders de ruimte om hun kinderen te onderwijzen zoals zij dit willen. Geef ouders de middelen en handvatten om dit zo goed mogelijk te doen. En laat de overheid zich meer inspannen om de kwaliteit van het thuisonderwijs te waarborgen in plaats van haar handen er af te trekken en te zeggen dat het niet hun probleem is.
