Reportage

Verkiezing nieuwe partijvoorzitter toont de moeizame toekomst van de PvdA

22-09-2017 12:39

U gaat nu doneren voor Chris Aalberts

 

Ze hebben het er deze dagen maar druk mee: Nelleke Vedelaar, Astrid Oosenbrug en Gerard Oosterwijk, de kandidaat-voorzitters van de PvdA. 24 september gaan de stembussen open en kunnen de PvdA-leden kiezen voor de opvolging van Hans Spekman. De drie staan vrijwel dagelijks in zaaltjes om met elkaar te discussiëren. Woensdagavond stonden ze in Haarlem, donderdagavond in Arnhem.

Deze donderdagavond vertellen zowel duo-kandidaten Gerard Oosterwijk en Astrid Oosenbrug als eenling-kandidaat Nelleke Vedelaar dat de PvdA weer in contact moet komen met de eigen achterban. De PvdA mag geen partij van hoger opgeleiden zijn maar moet veel breder aanspreken. Leden krijgen meer te zeggen en de partij moet meer naar buiten kijken in plaats van naar binnen. Al deze punten geven al snel de indruk dat de PvdA meer actie moet voeren en meer de wijken in moet om met gewone mensen te praten. De PvdA als een tweede SP dus.

De vraag is vooral waarin deze kandidaten van elkaar verschillen. Ligt er bij de PvdA überhaupt enige keuze voor? Die blijkt er wel te zijn, maar het gaat vooral over persoonlijkheid en uitstraling.

Nelleke: vooral een goede spreker

Nelleke Vedelaar was vier jaar raadslid in Zwolle en is inmiddels acht jaar wethouder. Ze wil graag de inspiratie voor haar werk uit de mensen halen. Ze ziet dat de mensen het vertrouwen in de PvdA kwijt zijn. Haar vader was voor zijn dood het vertrouwen in de PvdA al kwijt, ruim voordat het grote publiek dat vertrouwen verloor. De idealen van de PvdA worden niet meer door de mensen herkend. Nelleke wil daarom meer samenwerken en ‘de luiken open gooien’. Ze is dol op ‘regionale actiecentra’ zoals de PvdA die sinds kort heeft. Ze is ‘strijdbaar’, conform haar eigen campagneleus.

Nelleke wil een ‘verbindend leider’ zijn. Dus op de eerste dag van haar voorzitterschap wil ze met lokale lijsttrekkers de strategie voor de gemeenteraadsverkiezingen bespreken en de dag daarna met andere linkse partijen praten over samenwerking. Nelleke wil ook dichtbij de mensen staan. Zo weet ze dat er in Den Haag sociale huurwoningen zijn met schimmel en dat de lokale PvdA zich daar intensief tegenaan bemoeit. Zó moet het, horen we haar zeggen. Het klinkt overtuigend: Nelleke is een goede spreker. Ze heeft als wethouder wel vaker voor zaaltjes gestaan.

Astrid en Gerard: een onevenwichtig duo

Astrid Oosenbrug vertelt dat haar moeder wegliep toen ze klein was en dat ze lange tijd in kindertehuizen woonde. Ze kreeg zelf kinderen en werd bijstandsmoeder. Ze werkte vervolgens twintig jaar in de ICT en werd politiek actief. Ze schopte het tot Tweede Kamerlid maar die rol paste haar niet echt. De sociaaldemocratie betekent volgens Astrid kansen krijgen. Astrid heeft wat Nelleke niet heeft en wat veel PvdA’ers missen: emotie in haar stem en passie uit haar tenen want ze heeft het allemaal zelf meegemaakt.

Gerard Oosterwijk heeft vergeleken met Astrid nooit een slechte dag gehad, vertelt hij. Hij wil ander leiderschap dan nu. Hij somt al zijn activiteiten op zoals een vernieuwingsbeweging oprichten binnen de PvdA en werken aan linkse samenwerking. Hij wil niet alleen over linkse samenwerking praten zoals Nelleke, maar het vooral doen. Het verschil komt wat geforceerd over. Gerard wil niet over schimmel in sociale huurwoningen praten zoals Nelleke, maar over ‘grotere thema’s’. Nelleke laat blijken dat Gerard niet snapt hoeveel impact schimmel heeft.

Analyse: een nuchtere vergelijking

Het duo is al enkele maanden bezig met de campagne en maakte een tour door het land. Hun optreden is onevenwichtig. Gerard is ongetwijfeld heel verstandig maar heeft als beleidsmedewerker een wel erg ondergeschikte functie. Hij is ook nog eens het type waar de PvdA juist meer afstand van lijkt te willen nemen. Hij kan daarom op voorhand niet echt overtuigen. Astrid is vooral authentiek en symboliseert de weggelopen achterban, maar dat lijkt niet direct een reden om haar voorzitter te maken.

Belangrijker lijkt de vraag wie van de twee dit duo aanvoert: de authentieke Astrid of de hoogopgeleide Gerard? Toen Felix Rottenberg en Ruud Vreeman duo-voorzitter waren, was Rottenberg duidelijk het gezicht naar buiten. Zie hier de angel van zo’n duo-kandidatuur: het maakt voor de uitstraling van de PvdA wel erg veel uit of Astrid of Gerard het gezicht is. Nelleke is een veel veiligere keus. Ze zegt alleen maar veilige dingen en ze is nog een goede spreker ook.

Zo lijkt de uitslag eenvoudig: het partijkader kiest ongetwijfeld voor Nelleke. Maar als de gewone leden een andere koers willen, kiezen ze voor Astrid. Al krijgen ze dan in de praktijk misschien toch Gerard.

 

U gaat nu doneren voor Chris Aalberts