Saint-Martin is de Franse helft van het eiland Sint Maarten, met ruim tweemaal zoveel inwoners. Zwaar getroffen door orkaan Irma: 10 doden, minstens 90 procent van de huizen in puin. Maar de afgelopen week is er meer verwoest, al zwijgen de Franse media als het graf. Het ideaal van de multiculturele samenleving is nog net niet total loss, maar heeft in de dagen na Irma wel enorme averij opgelopen.
Winkels waren dicht, de stroom was uitgevallen, er kwam geen water meer uit de kraan. De zwarte meerderheid van de bevolking sloeg aan het plunderen, en keerde zich tegen de witte minderheid. De grote afwezige was de Franse overheid: meer dan anderhalve politieagent was er niet te bekennen. Die kon niet verhinderen dat zwarte jongeren en minder jongeren er vandoor gingen met het hele wapenarsenaal van douane en politie. Daarmee trokken ze in groepen langs de paar huizen en winkels die nog overeind stonden, om te halen wat daar te halen viel. Dat ze water nodig hadden, is begrijpelijk, maar de vraag naar televisietoestellen en sportschoenen was blijkbaar ook nijpend, want juist die winkels werden geplunderd.
Volgens veel bronnen maakten deze gewapende bendes ook jacht op het witte deel van de bevolking, waar ze kennelijk een appeltje mee te schillen hadden. Die barricadeerden zich -bewapend met vaak niet meer dan keukenmessen- in wat appartementen en huizen die nog redelijk intakt waren.
Op Saint-Martin zit 65 procent van de 75.000 bewoners in de bijstand, zo ongeveer de zwarte meerderheid. De andere 35 procent zijn mensen die in Frankrijk wonen of woonden, en op het eiland werken of met pensioen zijn.
Er is iets vreemds aan de hand met de nieuwsvoorziening betreffende deze best wel dramatische gebeurtenissen: die was en is bijna helemaal afwezig. Dat roept vragen op, de eerste is natuurlijk: hoe weet jij dat dan allemaal?
Ik prijs me gelukkig met flink wat Franse vrienden, echte en op Facebook, waarvan er een aantal journalist zijn, en andere in de politiek zitten. Via hen bereikte me een stroom berichten van bewoners van Saint Martin, steeds vrouwen, die huilend vanachter een gebarricadeerde voordeur meldden dat man en zoon ‘op patrouille’ waren met een inderhaast gevormde militie, en dat het niet lang goed meer zou gaan, en waar het leger in godsnaam bleef. Je hoeft die vrienden niet te hebben: iedereen kon op internet de vrouw met vier bloedjes van kinderen zien, geïnterviewd op de lokale luchthaven, bijna hysterisch en zwaar getraumatiseerd. En wit.
De Franse media hebben daar nul aandacht aan besteed.
Over de luchthaven gesproken, Air France bleek de prijzen van tickets naar Parijs verdrievoudigd te hebben vlak na de orkaan. Wie aan het geweld wilde ontsnappen, moest drie- of vierduizend euro aftikken, enkele reis. En maar kletsen over de Hollandse koopmansgeest, dat doen ze hier graag (ok, misschien kwam het idee van de KLM).
Hoe dan ook, na een storm van protest zijn ze er weer van teruggekomen, maar de vieze smaak blijft.
In een andere hartverscheurende monoloog uit Saint-Martin, mobiel geregistreerd deze keer, ging het ook over de Nederlandse kant van het eiland: daar waren de problemen kleiner, politie en marechaussee op iedere hoek van de straat. Daar waren ze op de Franse helft nog het kwaadst over, waarom dat bij hen niet zo kon.
En ik zei het al: op Saint-Martin zijn 10 doden gevallen door de orkaan, dat is 6 meer dan op Sint Maarten. Of en hoeveel doden er daarna zijn gevallen, komen we -nog- niet te weten.
Terug naar de gebrekkige nieuwsvoorziening. Uit veel van mijn eerdere stukken blijkt dat in Frankrijk de pers wel eens geneigd is aan de leiband van de overheid te lopen. Vooral als het gaat om zaken die multiculturaliteit in een minder positief daglicht zetten: de zaak Halimi, de affaire van de Parijse nachtbus, enzovoort.
Het lijdt geen twijfel dat zoiets ook nu speelde.
De pers was wel voltallig present toen president Emmanuel Macron in de afgelopen dagen het eiland bezocht. Volgens mensen uit zijn ‘entourage’, bivakkeerde hij daar op een veldbed – groot nieuws, vooral voor wie het Elysée paleis wel eens van dichtbij heeft gezien. Kort ervoor had hij nog opgeroepen tot ‘nationale eenheid’.
Niet helemaal toevallig dat hij daarheen ging, zeggen wat kritischer ingestelde geesten, en zijn entourage kan beter hun bek houden, aldus nog kritischere geesten. Met dit soort derderangs theater speel je populisme en ontevredenheid in de kaart, hoor je ook. Macron en zijn hipster premier zijn inderdaad spectaculair in populariteit gezakt, en die is na het debacle van Saint-Martin nog niet eens opnieuw gemeten.
Voor mensen uit té rechtse hoek vormen de gebeurtenissen op Saint-Martin een voorproefje van wat Frankrijk te wachten staat als handhaving door de overheid weg zou vallen. Dat etnische minderheden meteen het jachtseizoen openen op hun witte buurtgenoten, op plekken waar ze wel in de meerderheid zijn. Dat zijn er nogal wat.
Ik denk dat het wel mee zal vallen, bovendien is er waarschijnlijk meer te vrezen van een bepaalde religieuze minderheid, dan van alle etnische groepen bij elkaar. Het meest opvallende aan deze gang van zaken is hoe de Franse overheid zich gedraagt: alsof het hier een bananenrepubliek is.
Als Macron zo doorgaat kan hij het vergeten bij de volgende presidentsverkiezingen over vier jaar. Maar niet getreurd, er zal dan zeker een mooie en nog beter betaalde baan in Brussel op deze extreme eurofiel liggen wachten.
