Reportage

Nieuw: Nieuwsuur gaat alle rapporten over vier jaar landbouwbeleid lezen

01-06-2017 10:17

Hoe moeten parlementaire journalisten en onderzoeksjournalisten met elkaar samenwerken? Dat was de vraag op een avond van de Vereniging van Onderzoeksjournalisten (VVOJ), deze week in perscentrum Nieuwspoort. Tanja van Bergen, de directeur van de VVOJ leidt een discussie tussen Tom-Jan Meeus (NRC), Elske Koopman (Politiek&Zo), Joost Oranje en Milena Holdert (beide Nieuwsuur). We leren dat er meer samenwerking zou moeten zijn tussen parlementaire journalistiek en onderzoeksjournalistiek. Wat hadden de gasten over deze mogelijke samenwerking te melden?

Wat is onderzoeksjournalistiek eigenlijk? We leren dat Tom-Jan Meeus “onderzoeksjournalist is geweest” dus kennelijk valt zijn huidige werk als politiek commentaar daar niet onder. Bas Haan is wél onderzoeksjournalist. Hij haalde na maanden speurwerk het bonnetje van de Teevendeal naar boven. Zie hier het kenmerk van onderzoeksjournalistiek: het houdt afstand tot het dagelijkse nieuws en gaat over grote verhalen die veel tijd kosten. Het is nooit van te voren te zeggen of zo’n verhaal ook echt rond komt. Bij de Teevendeal lukte dat dus wel. Een journalist werkt maanden aan zo’n verhaal.

Waarom samenwerken?

Waarom zouden dit soort journalisten met parlementaire journalisten moeten samenwerken? We leren van Elske Koopman dat zij “verdieping” in de parlementaire journalistiek mist. Het is allemaal nogal oppervlakkig, daar op het Binnenhof, waar de journalistiek kennelijk niet veel verder gaat dan het hangen voor de deur van de formatie. Er lopen ook nog hartstikke veel spindoctors rond. Het meest diepgravende wat er wordt gedaan is het vanaf een zekere afstand analyseren wat er gaande is, zoals Tom-Jan Meeus op zaterdag in NRC doet. Maar dat is dan weer geen onderzoeksjournalistiek.

Al snel krijgen we een beeld van het probleem: parlementaire journalisten jagen de hele dag op quotes van politici en doen dat bij de patatbalie in de Tweede Kamer, een soort verzamelplek voor Kamerleden en de parlementaire pers. Deze journalisten werken tussen de politici waar ze voor hun informatie van afhankelijk zijn. Dat is allemaal heel ingewikkeld, die wereld, leert Milena Holdert ons, want je moet er zeker twee jaar – met een Kamerpas! – hebben rondgelopen om het proces te begrijpen. In Hilversum begrijpen ze er in ieder geval niets van.

Neerkijken op elkaar

Ondertussen geeft Tom-Jan Meeus ons meer inzicht: een onderzoeksjournalist kijkt een beetje neer op parlementaire journalisten. Bij de patatbalie staan natuurlijk helemaal geen goede bronnen. En dus gaat Nieuwsuur het anders doen, leren we van hoofdredacteur Joost Oranje. Er worden twee journalisten – waaronder Milena – toegevoegd aan de parlementaire redactie en zij gaan zich met onderzoeksjournalistiek bezighouden. Zij gaan bijvoorbeeld alle beleidsnota’s op het gebied van landbouw uitpluizen, zo wordt ons in het vooruitzicht gesteld. Milena denkt dat dat interessant is.

En zo zijn we weer terug bij de kritiek op de parlementaire journalistiek. Het politieke spel overheerst die verslaggeving, zegt Milena. Nynke de Zoeten meldt vanuit de zaal dat de redactie ideeën gaat aanleveren voor onderzoeksjournalistieke projecten. Joost Oranje legt ondertussen uit dat er twee soorten journalisten bestaan: verslaggevers en onderzoeksjournalisten. Al deze opmerkingen suggereren helemaal geen onderlinge samenwerking bij Nieuwsuur: het lijkt er verdacht veel op dat de samenwerking beperkt is tot het uitwisselen van ideeën. De verslaggevers voor de deur van de formatie hebben weinig van doen met de redacteur die over het landbouwbeleid zit te lezen.

Ideeën aanleveren

Nynke de Zoeten zegt: “Het zijn eigenstandige onderwerpen die de onderzoeksjournalist oppakt.” Ze heeft géén noodkreet geslaakt dat ze een onderzoeksjournalist nodig heeft. Maar of haar hoofdredacteur hetzelfde vindt is niet helemaal duidelijk. Joost Oranje meldt dat er geen scherp onderscheid tussen deze twee groepen journalisten gemaakt moet worden want in parlementaire journalistiek zitten ook “elementen van onderzoeksjournalistiek”. De nieuwe politieke chef van NRC, Hugo Logtenberg, knikt instemmend en echoot vanuit de zaal dat “alle elementen belangrijk zijn”.

Wat de samenwerking nou meer is dan dat politiek verslaggevers ideeën aanleveren voor hun collega’s van de onderzoeksredactie blijft duister. Meer ideeën over de samenwerking zijn er deze avond in ieder geval niet. Mocht u denken zelf ook een zinvolle bijdrage te kunnen leren aan dit debat, dan kunt u lid worden van de Vereniging van Onderzoeksjournalisten, want die had dit georganiseerd. Mocht u geen journalist zijn: u kunt zich inschrijven als sympathisant. VVOJ-directeur Tanja van Bergen sluit af: “Er is goede samenwerking nodig. Ik weet niet of deze avond daar iets aan heeft bijgedragen.”

 

 
Helaas: deze aanbieding is verlopen, maar probeer deze boeken eens