De grote zaal in Tivoli/Vredenburg in Utrecht is deze zondagavond gereserveerd voor GroenLinks. Hier wordt de kandidatenlijst gepresenteerd voor de Tweede Kamerverkiezingen. Dit evenement lijkt vooral bedoeld om de leden te enthousiasmeren voor de campagne. Het gaat goed met de partij: nooit waren de peilingen zo hoog, de lijsttrekker zo populair en andere linkse partijen zo krakkemikkig. GroenLinks kan voor het eerst in haar bestaan de grootste partij op links worden, zo lijkt het.
Het probleem van dit alles ligt voor de hand: hoge verwachtingen kunnen niet uitkomen, de echte campagne moet nog beginnen, alles kan nog veranderen in de laatste twee weken en dus is er nog veel werk te verzetten. De campagne kan nog op een hele grote teleurstelling uitlopen, maar daar denkt vandaag niemand aan.
De voorzitter van de kandidatencommissie komt uitleggen dat het selectieproces heel veel tijd heeft gekost en dat het allemaal heel serieus is aangepakt. Per kandidaat zijn er wel acht dagen in gaan zitten. Met veel nadruk meldt de voorzitter dat alle 39 kandidaten aan alle integriteitseisen voldoen. Uw verslaggever denkt niet alleen dat het handig is deze uitspraak goed te noteren en later nog eens van stal te halen, maar ook dat dit hele verhaal een sneer is naar de kandidatencommissie van 2012, toen er ontzettend veel gedoe was.
In 2012 publiceerde GroenLinks de oordelen over de verschillende kandidaten. Daaruit bleek dat de spoeling dun was en dat de commissie niet bepaald overtuigd was van de kwaliteiten van velen van hen. GroenLinks heeft daarvan geleerd. De oordelen van de commissie komen vanavond helemaal niet aan de orde en alle kandidaten worden uitgebreid de hemel in geprezen. We horen dat er zoveel goede kandidaten zijn dat GroenLinks wel twee lijsten kan vullen.
GroenLinks heeft de voormalige BNN-presentatrice Zarayda Groenhart ingevlogen om de avond aan elkaar te praten. Ze houdt eerst een praatje waarin ze ons vertelt dat we onszelf mogen bedanken. Waarvoor precies wordt niet helemaal duidelijk. We gaan daarom maar snel over naar de kandidaten zelf. Eerst gebeurt dat in blokken van vijf. Zarayda is zo slim tijdens het applaus voor de ene kandidaat, de volgende kandidaat alvast aan te kondigen waardoor de namen van deze onbekende kandidaten niet of nauwelijks te horen zijn.
Het valt vooral op hoe vaag de motieven en standpunten van de kandidaten zijn. Velen refereren aan vage waarden die op het sociaal-culturele vlak liggen. Sociaal-economische waarden missen vrijwel geheel. Slechts een aantal komt met iets groens. Woorden als “verbinding” vallen constant. Er wordt geklaagd dat de mensen tegen elkaar worden opgezet en dat alles anders moet. Hele concrete persoonlijke ambities zijn bij weinig kandidaten te achterhalen.
Het probleem van deze avond is dat er eigenlijk geen nieuws is. Liesbeth van Tongeren is afgevoerd en niemand weet waarom, maar dit was vooraf al bekend. Ook plaats 2 voor Kathalijne Buitenweg was al bekend, evenals de terugkeer van Bram van Ojik op plaats 10. De hele top tien lekt al een uur voor de presentatie uit. Terwijl men in de zaal op zijn mobiel naar de uitgelekte top tien kijkt, babbelt Zarayda met laaggeplaatsten die in de praktijk helemaal niet verkiesbaar zijn.
De belangrijkste vraag is wie er in de top tien staan. Hier zien we het patroon wat we van VVD, CDA en D66 kennen: de partij kiest braaf voor ervaren beroepspolitici en wil vooral géén verrassingen. Er staan geen echte nieuwe namen op dit deel van de lijst: onbekenden worden standaard laag geplaatst. Laag geplaatst zijn bijvoorbeeld een transgendervrouw en een vluchteling uit Afghanistan. Prima mascottes voor GroenLinks, maar verkiesbaar zijn ze in wezen niet.
GroenLinks kiest voor mensen die intern al bekend zijn. Drie Kamerleden komen terug: Jesse Klaver, Linda Voortman en Rik Grashoff. De partij haalt twee prominente oud-medewerkers terug: Tom van der Lee en Bart Snels deden hun werk altijd achter de schermen. Bram van Ojik, Nevin Özütok en Corinne Ellemeet zaten ook al eens – meestal relatief kort – in de Kamer. Oud-Europarlementariër Kathalijne Buitenweg completeert dit beeld. Deze kerngroep wordt aangevuld met mensen zoals Suzanne Kröger van het bevriende Greenpeace. De enige verkiesbare outsider is columnist Zihni Özdil. Minder bekende GroenLinksers vinden we pas vanaf plaats twaalf.
De vraag blijft wat vindt de leden van al deze ervaring vinden. Zij klappen hier keurig voor iedereen die het podium betreedt. Soms wat twijfelend, maar toch. Bij de borrel erkennen meerdere leden dat het misschien wel wat minder braaf had gemogen. Door al die beroepspolitici zie je bij GroenLinks inmiddels de volksvertegenwoordigers niet meer.
