Deze week zocht ThePostOnline contact met een kandidaat van Voor Nederland (VNL), de nieuwe rechtse partij geleid door Jan Roos. TPO wilde de kandidaat interviewen voor de rubriek Koffie met de kandidaat. Dat telefoongesprek leverde een onverwacht inkijkje op in de besluitvorming rond de kandidatenlijst. Deze kandidaat stak tot afgelopen zaterdag veel tijd in VNL: ze zette haar netwerk in, wierf fondsen en probeerde vrijwilligers te enthousiasmeren. Ook VNL was er blij mee. De kandidaat kreeg de toezegging dat ze op de kandidatenlijst voor de Tweede Kamer zou komen. VNL-Kamerlid Joram van Klaveren liet haar weten: “Dat komt wel goed.”
Ze kreeg begin deze week van VNL-bestuurslid Johan Driessen te horen dat ze helemaal niet op de kandidatenlijst komt. De reden: ze was ooit actief voor de PVV. Lijsttrekker Jan Roos heeft besloten dat alle mensen met een PVV-verleden niet op de VNL-kandidatenlijst mogen. De kandidaat stond als lijstduwer op een provinciale PVV-lijst in 2011. Ze verscheen alleen in enkele regionale media. Ze mag wel actief blijven voor VNL, maar niet op de lijst. Ze zegt haar lidmaatschap op.
Haar verhaal staat niet op zichzelf. Een andere vrouwelijke kandidaat was eveneens in gesprek over een plaats op de kandidatenlijst. Ze werkte ooit als medewerker voor de PVV-fractie in Den Haag en is daar inmiddels jaren weg. Ze zette zich als vrijwilliger in om leden te werven, publiciteit te vergaren, contacten met zusterpartijen op te bouwen en was ook belangrijk ten tijde van het Oekraïne-referendum. Ze komt niet op de kandidatenlijst, meldde VNL-bestuurslid Johan Driessen haar afgelopen maandag. De reden: haar PVV-verleden. Ze vraagt zich af of dit ook geldt voor oud-VVD’ers die zich bij VNL hebben aangesloten.
Volgens deze kandidaat was vanaf het begin bij VNL het idee om met kandidaten te werken die zich al actief voor de partij hadden ingezet en die intern bekend waren. Zo moest er een stabiele lijst komen van mensen die te vertrouwen waren en die ‘geen gedoe op zouden leveren’. Maar nu worden meerdere kandidaten die intern bekend zijn juist aan de kant gezet.
De kandidaat merkt op dat VNL met deze beslissing veel ervaring, moraal, kennis en netwerk weggooit. Ze laat ThePostOnline weten:
“De ironie is dat de man die werd aangetrokken om de partij op de kaart te zetten nu juist de man is die hem afbreekt. Alle kandidaten die door hem worden afgezegd stappen op en nemen de mensen die ze hebben aangebracht mee. Roos schijnt niet te beseffen dat juist die mensen de partij maken, en niet hij alleen. Hij maakt er nu een PVV-light van die wederom ondemocratisch en dictatoriaal wordt geleid. De mensen die zich ooit voor de PVV hebben ingezet willen alleen maar een beter Nederland. Destijds was de PVV de enige optie. Dat is de inzet, volharding en overtuiging die VNL zo hard nodig heeft. Roos snapt daar duidelijk niets van.”
Een derde sollicitant bevestigt aan ThePostOnline dat ook hij niet op de kandidatenlijst komt omdat hij eerder op een onverkiesbare plaats stond op een provinciale PVV-lijst in 2011. Alle deze voormalige kandidaten willen niet met naam genoemd worden.
De eis van Roos dat PVV’ers niet op de kandidatenlijst komen gaat ver, want VNL komt direct uit de PVV voort. Ook prominente oud-PVV’ers als Laurence Stassen en Johan Driessen – nu VNL-bestuursleden – zouden volgens een oud-kandidaat niet op de kandidatenlijst komen, maar deze stelling is niet te controleren. VNL zou slechts uitzonderingen maken voor de twee Kamerleden die VNL zijn gestart en nu al in de Kamer zitten: Joram van Klaveren en Louis Bontes.
Volgens de gedumpte kandidaten heeft Roos VNL gekaapt. De verklaring is volgens hen dat de publiciteit voor VNL tot het nulpunt was gedaald na het vertrek van voormalig lijsttrekker Bram Moszkowicz. Er moest iets gebeuren en dat werd de benoeming van Roos als politiek leider. Sindsdien gaat het beter, geholpen door de publiciteit over de nasleep van het Oekraïne-referendum waarbij Roos als gezicht fungeerde. Roos zet nu de lijnen uit, terwijl formeel het bestuur de macht heeft en over de lijst gaat. De publicitaire waarde van Roos is te groot om zijn eisen over de kandidatenlijst te negeren.
De gedumpte kandidaten kunnen niets doen. VNL mist een heldere kandidaatstellingsprocedure: het is niet bekend of leden ooit iets te zeggen zullen hebben over de kandidatenlijst, net als dat de leden zich nooit hebben uitgesproken over het lijsttrekkerschap van Roos. De voormalige GeenStijl-verslaggever werd simpelweg bekend gemaakt als lijsttrekker, net als afgelopen zaterdag het partijprogramma, zonder dat er ooit een lid over de eindbeslissing is geconsulteerd. Zo lijkt het ook te gaan met de kandidatenlijst. Als men niet op de lijst komt, kan men nergens klagen.
Zo zien we dat oude fouten van voorgangers van VNL zich herhalen. Hetzelfde gebeurde al bij partijen als Trots op Nederland, PVV en die van Hero Brinkman: bij de start van de partij worden toezeggingen gedaan aan toekomstige kandidaten. Op dat moment is er angst dat er onvoldoende kandidaten zullen zijn. En dus is een toezegging over een plaats op de kandidatenlijst een goede manier om nieuwelingen te binden. Zo deed ook VNL dat.
Maar later kunnen inzichten veranderen en worden eerdere toezeggingen een probleem. Er zijn inmiddels andere of betere kandidaten of de leiding is simpelweg van mening veranderd. Bij VNL is er een andere leider dan voorheen en die drukt zijn eigen ideeën door. Pech voor de kandidaten van het eerste uur, die niets kunnen doen aan het feit dat ze nooit verkozen zullen worden, de leden niet kunnen overtuigen dat ze toch een plaats verdienen en die niet eens een bedankje krijgen voor alle tijd die ze in de partij hebben gestoken.
Bij VNL is het afzeggen van iedereen met een PVV-achtergrond extra saillant, want de partij is een PVV-afsplitsing. Iedereen die hoopte met een overstap van de PVV naar VNL een frisse start te maken, komt bedrogen uit. VNL-Tweede Kamerlid Joram van Klaveren laat ThePostOnline in een reactie weten: “VNL presenteert in december een verrassende en uitstekende lijst.” Lijsttrekker Jan Roos zegt: “Wij sluiten niemand uit. We zijn een klassiek-liberale partij. Er komen daarom mensen op ons af van VVD tot CDA tot PVV. Wel maken we een schifting op basis van kwaliteit.”
