Ruim een jaar geleden was het zover: Forum voor Democratie trapte af in een kelder aan de Amsterdamse Herengracht. De smalle ruimte stond vol sympathisanten en vrienden van de rechtse opiniemaker. Thierry vertelde dat er een bestuur was gevormd, dat er rapporten en stagiairs zouden komen en dat het Forum “een echte beweging” zou gaan worden. Het is illustratief voor hoe dat tegenwoordig in het publieke domein gaat: niet eerst presteren en dan het succes claimen, maar het succes aankondigen zonder dat er iets is gepresteerd.
Het aangekondigde succes werd nooit werkelijkheid, maar stagiairs kwamen er wel. Allemaal hele aardige jongens en meisjes die de wekelijkse borrel van het Forum in goede banen wisten te leiden, zelfs als Thierry er zelf niet bij was omdat hij naar Tilburg moest voor een lezing. Dit minuscule feit verraadt wat er mis is bij het Forum: wat zijn de inkomstenbronnen? Dit gaat niet over het gebrek aan transparantie, maar om het gebrek aan inkomsten. Anders prefereert Thierry zijn eigen club immers boven een betaalde lezing elders.
Rapporten kwamen er ook. Ten minste, het Forum kwam onlangs met één rapport voor de PVV over referenda. Een dag na het verschijnen ging het nieuws rond dat de PVV financiële problemen heeft. Dat is niet gek omdat Wilders geen subsidie ontvangt. Thierry zal niet rijk zijn geworden van deze opdrachtgever. De jaarrekening van het Forum liet al eens zien dat de denktank geen financieel bestaansrecht heeft. Er kwam in een jaartijd ruim een halve ton aan donaties binnen. Een respectabel bedrag, maar niet genoeg om de voorzitter een normaal salaris te kunnen geven.
Het ging Thierry allemaal om invloed op het publieke debat, zo meldde hij keer op keer. Als die invloed er al was, was deze niet afkomstig van de belangrijkste activiteit van het Forum, namelijk de wekelijkse borrel-lezingen die tot juni wekelijks plaatsvonden. De sprekers werden steeds onbekender, het publiek verschrompelde en de prominenten die hun gezicht ooit hadden laten zien kwamen niet meer langs. De borrellezingen waren eerst gratis, maar later werd vijf euro gevraagd, volgens een bezoeker “om alcoholisten weg te houden”. Of dat laatste klopt is niet duidelijk.
Als er al een moment van invloed op het publieke debat was, was dat het Oekraïne-referendum. Maar schijn bedriegt. De coalitie van GeenStijl, Burgercomité-EU en Forum voor Democratie bestond niet uit gelijke partners. GeenStijl was als enige in staat veel mensen op de been te brengen zoals we konden zien op een avond in Amsterdam waar tientallen vrijwilligers uitleg kregen hoe ze campagne moesten voeren. Daar waren Burgercomité-EU en Forum voor Democratie nergens te bekennen. Ze organiseerden dit soort avonden zelf niet.
Deze avond van GeenStijl verhelderde twee zaken. Het publiek was twee keer zo groot als wat Thierry op het hoogtepunt bij zijn Forum wist te mobiliseren. Maar veel belangrijker: GeenStijl bracht de aanwezigen Jan Roos. De avond maakte het invoelbaar dat Roos is gaan denken de verkiezingen te kunnen winnen: de tientallen mannen juichten Roos enthousiast toe, zoals politieke leiders alleen worden toegejuicht na grote verkiezingsoverwinningen. Dit indrukwekkende moment was er bij Forum voor Democratie nooit.
In een televisiestudio ontmoette uw verslaggever een prominente opiniemaker die een korte, doch heldere analyse van Thierry gaf. “Het wordt hem niet gegund, he?” Thierry kwam met een proefschrift waarvan de kwaliteit betwistbaar is, maar zijn analyse over de eeuwige uitbreiding van de EU is simpelweg correct en stond daarom al jaren in alle EU-theorieboeken. Hij maakte die kennis van EU-insiders toegankelijk voor een groot publiek. Een mooie prestatie, maar wat er sindsdien uit zijn handen kwam, kwam niet in de buurt van dit aanvankelijke succes.
Thierry werkte even aan de Universiteit van Tilburg maar kreeg naar verluidt ruzie, zijn column bij NRC Handelsblad stopte, voor Jalta schreef hij nog geen tien stukken, hij maakte een mislukte en grotendeels genegeerde roman, zocht publiciteit met een gezocht argument over vrouwen die altijd seks willen en schreef een boek over klassieke muziek dat nu in de ramsj ligt. Toen begon het Forum voor Democratie en ook dat werd geen succes. Zonder Oekraïne-referendum zou niemand één prestatie van het Forum kunnen noemen. En dit referendum was vooral de prestatie van GeenStijl.
Nu wil Thierry de politiek in met een “democratische ledenpartij”. De leden moeten alleen wel even slikken dat Thierry sowieso de lijsttrekker wordt. We herkennen hier de les over splinters op rechts: de leider wil alleen maar zelf gekozen worden. Dat verschaft immers een ruim salaris. De overeenkomst tussen VNL en Forum voor Democratie is daarmee treffend, niet alleen in inhoudelijke zin. Ook bij VNL wordt geschermd met een “democratische structuur”, terwijl in de praktijk de partijtop alles bepaalt, zoals de invulling van de lijsttrekker. De leden hangen er losjes bij. “Wel klappen s.v.p.!” roept het partijbestuur.
Op Twitter wenst Jan Roos Thierry succes bij de linkse diversiteitsmars Ieder1. Het is tekenend voor hoe het gaat bij populistisch rechts: men leeft continu in onmin met elkaar en dus komt er geen gezamenlijke populistisch-rechtse partij die tegen migratie, tegen de EU en voor directe democratie is. In plaats daarvan krijgt de kiezer een ratjetoe aan clubjes voorgeschoteld die de PVV allemaal niet kunnen verslaan. We tellen er inmiddels vijf: VNL, Forum voor Democratie, de Ondernemerspartij (van Hero Brinkman), LEF (van David Pinto) en het nieuwe Leefbaar Nederland.
Zie hier de gijzeling van populistisch rechts door de PVV: al deze mensen zouden inhoudelijk prima bij de PVV passen, maar ze willen niet onder Wilders dienen of Wilders wil niet met ze werken. Voor beide kanten is veel te zeggen. Thierry kan de PVV van binnenuit niet veranderen of democratiseren. Maar zelfs als Thierry bij de PVV zou willen, zou Wilders nooit een bekende naam naast zich dulden. En dus begint Thierry een eigen club, al weet iedereen dat de electorale aantrekkingskracht bij Wilders ligt en niet bij zijn concurrenten.
Iedereen die het Wilders verwijt dat de PVV een ondemocratische, niet-functionerende partij is, vergeet dat al zijn uitdagers eveneens versies van Wilders zijn: ook types als Thierry dulden geen anderen naast zich. Thierry wilde bij Forum voor Democratie alleen stagiairs: die kunnen prima wijn inschenken. Behalve Thierry mocht niemand in de publiciteit komen. Thierry doet niet mee met Jan Roos en VNL. Want wie zou lijsttrekker moeten zijn? Thierry is liever zelf een mislukte kandidaat dan dat hij onder de leiding van Roos in de Kamer komt.
Zo komt Thierry – net als al die andere PVV-uitdagers – geheel op eigen kracht op nul zetels uit. Wilders zal er hard om gelachen hebben. En Rutte al helemaal.
Chris Aalberts (ChrisIsErbij) is dit half jaar de verkiezingsverslaggever van ThePostOnline. Binnenkort komen in zijn rubriek “Koffie met de kandidaat” de PVV-alternatieven LEF en Leefbaar Nederland aan het woord. Deze journalistiek is gratis te lezen maar kost wel degelijk geld, zeker nu er steeds meer rechtse splinters ontstaan waarmee koffie moet worden gedronken. Doneer daarom nu.
