Een belangrijke middag in het Europees Parlement: dinsdag is een International high-level working session over hoe de moslimgemeenschap antwoord moet geven op extremisme in eigen kring. Deze sessie wordt georganiseerd door European Moslim Initiative for Social Cohesion (Emisco) in samenwerking met de S&D-fractie in het Europees Parlement (waar ook de PvdA in zit). De Britse S&D-Europarlementariër Afzal Khan is de organisator namens die fractie. Hij is “S&D Special Representative for Muslim Communities”. Dat is hij dus óók namens de PvdA.
Emisco wordt hier vertegenwoordigd door haar voorzitter: Lord Nazar Ahmed of Rotherham. Het is moeilijk te begrijpen waarom hij hier is en waarom Emisco deze sessie mee mag organiseren. Ahmed was net als Khan lid van het Britse Labour, de partij die net als de PvdA deel uitmaakt van S&D. Ahmed is echter weg bij Labour na klachten over antisemitisme. Hij stapte zelf op, maar speelt nu toch de hoofdrol bij een sessie die in het Europees Parlement georganiseerd is door een Europarlementariër van zijn voormalige partij.
Labour probeert in Groot-Brittannië afstand te nemen van anti-semitisme door leden door te schorsen, maar in het Europees Parlement haalt men dezelfde mensen gewoon weer binnen. Het doel van de sessie is dat moslimgemeenschappen extremisme in eigen kring nog beter kunnen tegengaan. Niemand komt hier op het idee dat Ahmed misschien niet de meest geschikte persoon is om bij zo’n sessie te spreken, deze mede te organiseren en voorzitter te zijn van een club die sociale cohesie tussen moslims en niet-moslims nastreeft. Slimmer is om scherp afstand te nemen van antisemitisme.
De technisch voorzitter van vanmiddag bekritiseert het beeld in de media dat moslims niet actief zijn in het voorkomen en bestrijden van extremisme. Moslims doen juist erg hun best, weet hij. Het probleem is dat veel pogingen niet erg zichtbaar zijn en dat er weinig media-aandacht voor is. Uw verslaggever lijkt hier de enige journalist. Dat lijkt voor de beeldvorming van moslims ook beter: de technisch voorzitter zet in op “a counternarrative” om islamofobie te bestrijden. Dat de doelstelling van de sessie in vijf minuten is gewijzigd, krijgt van niemand commentaar.
Dan mag Nazar Ahmed het woord voeren. Er wordt te veel naar moslims gewezen, meldt hij. Integratie moet echter van twee kanten komen. Er is veel sociale uitsluiting van moslims en de werkloosheid is hoog. Extreemrechts is in opkomst in heel veel landen. Het is beangstigend dat Pegida aanhangers heeft in “het land van de nazi’s”. Volgens Ahmed moeten we genuanceerder praten over extremisme. Islamitische verkrachters moeten als individuele daders worden gezien en men moet niet de hele moslimgemeenschap aanspreken op hun gedrag. Extremisme bestrijden is een taak van iedereen.
Dan moet Ahmed weg. Zo belangrijk is deze sessie dus kennelijk ook weer niet. Dit is vooral opvallend omdat ook de tweede organisator – S&D-moslimvertegenwoordiger Khan – zijn gezicht nog niet heeft laten zien. Er zijn wel genoeg andere sprekers. We horen dat jongeren ‘empowered’ moeten worden. Ook is er samenwerking en goed onderwijs nodig. Politici en overheden moeten meehelpen door beter na te denken hoe ze over extremisme spreken. Een mevrouw van het Europees netwerk tegen racisme noemt moslims slachtoffers van terreur, ‘hate crime’ en islamofobie.
Volgens de anti-racisme mevrouw kan extremisme alleen worden opgelost door “meer gelijkheid en inclusie”. Ze meldt: “we hebben gefaald als jongeren liever naar Syrië gaan om te doden, dan hier te leven met een gezin”. Anderen vullen haar aan: er is betere huisvesting nodig, meer banen en “een opener discours”. Populisme en xenofobie moeten worden bestreden, meldt een vrouw, want deze aanhangers zijn mensen “die net als ISIS anderen haten”. Een andere vrijwilliger weet te melden dat de mensenrechten in het Westen niet voor moslims gelden. Haar voorbeeld: met een hidjab krijg je niet gemakkelijk een baan.
De technisch voorzitter wijst erop dat het nu tijd is voor concrete suggesties hoe de moslimgemeenschap zelf extremisme kan verminderen. Op de vraag van de voorzitter volgt een oorverdovende stilte. Uiteindelijk komen er suggesties die – in lijn met de sprekers – niet over moslims gaan. Racisme, de politiek en de media krijgen nogmaals de schuld van extremisme en er worden nogmaals wat sociaal-economische oplossingen aangedragen zoals huisvesting en banen.
Er komt een Turkse man aan het woord van de “Presidency for Turks abroad”, een club die zacht uitgedrukt niet los lijkt te staan van de Turkse overheid. Vervolgens horen we over een club die jongerenprojecten organiseert en verbonden is met de moslimbroederschap, maar dat laatste zegt de spreker er niet bij. Pas na anderhalf uur komt er een nieuw geluid. Een vrouw vraagt zich hardop af hoe het kan dat veel terroristen uit betere milieu’s komen en een goede opleiding hebben. Ligt het wel aan sociaal-economische achterstelling dat ze aanslagen willen plegen? Maar verder dan dat dit misschien door “een interpersoonlijke factor” komt, komt ze niet.
Een ambtenaar van de Europese Commissie zit al de hele tijd te schrijven. Hij meldt dat er meer onderzoek moet komen hoe extremisme ontstaat. De Europese Commissie gaat dat financieren. Frans Timmermans wil ook meer debat over dit onderwerp. “Dit is echt een prioriteit van de EU”, verzekert hij ons. Dan komt vijf minuten voor het einde van de bijeenkomst moslimvertegenwoordiger Khan binnengelopen. Waarom hij er niet eerder was, is een raadsel. Hij vindt het jammer dat hij Ahmed heeft moeten missen.
Tot zover de sessie over wat moslimgemeenschappen zelf denken te kunnen doen om extremisme te bestrijden. Wat zou de PvdA ervan denken, vraag je je af.
Chris Aalberts doet onder de titel #Bruslog – Brusselse logica – verslag van Europese politiek in Brussel, in Den Haag en in het land. Foto: EMISCO.
