Terroristen maken gebruik van de asielstroom in Europa. Dat staat in het Dreigingsbeeld Terrorisme Nederland dat Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid (NCTV) Dick Schoof woensdag naar de Tweede Kamer heeft gestuurd. Het ontbreken van een waterdichte EU-buitengrenzencontrole en de ruime mogelijkheden tot vrij reizen in het Schengengebied bieden terroristen gelegenheid om zich naar en binnen Europa te verplaatsen. Daarnaast bestaat het risico dat terroristen misbruik maken van de asielprocedure.
Zij maken daarbij ook gebruik van vervalste identiteitsbewijzen of van documenten die toebehoren aan andere personen. Minstens twee van de aanslagplegers van Parijs zijn via de migrantenstroom meegereisd naar Europa.
Over de Nederlandse situatie schrijft Schoof:
“Er zijn op dit moment geen bevestigde gevallen van asielzoekers die in Nederland in de asielprocedure zitten en zich uit jihadistische motieven in de migratiestroom hebben gemengd. In Nederland zijn de betrokken instanties alert op misbruik en worden asielzoekers gescreend. Dit betekent dat er gelet wordt op signalen die zowel de nationale veiligheid raken alsook, fraude, oorlogsmisdrijven en mensensmokkel-en -handel. Documenten worden ongeacht de nationaliteit nader onderzocht. Op EU-niveau wordt ingezet op een betere en systematische registratie en identificatie van vluchtelingen, inclusief veiligheidscontroles. Dit gebeurt met name door de inrichting van hotspots in Italië en Griekenland. Ook daarbij is aandacht voor de signalering van risicovolle personen.”
Het Nederlands dreigingsprofiel is nog steeds hoog. Uit het rapport:
“In de ogen van jihadisten is Nederland een legitiem doelwit. Leiders van ISIS hebben herhaaldelijk opgeroepen tot aanslagen in het Westen. ISIS waarschuwt dat het vooral aanslagen zal plegen in landen die deelnemen aan de anti-ISIS coalitie.”
Sinds bekend werd dat Nederland deelneemt aan luchtaanvallen op ISIS en in Syrië zijn er enkele dreigementen van jihadisten tegen Nederland geuit. “Ronselaars en strijders die zich bij ISIS hebben aangesloten zullen trachten de Nederlandse inzet boven Syrië uit te buiten door gevoelens van frustratie aan te wakkeren en personen over te halen zich van de Nederlandse samenleving af te keren. In sommige gevallen kan dit ertoe leiden dat mensen zich met geweld tegen onze samenleving keren of afreizen naar Syrië of Irak om zich aan te sluiten bij ISIS.”
Er zijn in de rapportageperiode geen concrete aanwijzingen gevonden dat er een aanslag in of tegen Nederland wordt voorbereid.
“De Nederlandse jihadistische beweging lijkt qua omvang geen grote veranderingen door te maken. De AIVD schat dat de beweging in Nederland enkele honderden aanhangers, en enkele duizenden sympathisanten kent. Nieuwe aanwas compenseert het verlies door uitreizen. De mobiliserende kracht van het jihadisme als ideologie is niet afgenomen, maar als beweging wel. Het organisatievermogen is namelijk sterk verminderd, omdat leidende figuren door uitreis, sneuvelen aldaar dan wel detentie in Nederland zijn weggevallen. Anderen zijn niet in staat of niet bereid de leidersrol op zich te nemen.”
De leidende jihadisten Azzedine Choucoud en Rudolph Holierhoek werden eind vorig jaar inderdaad veroordeeld tot celstraffen. Deze groep was online (via de website de Ware Religie en op social media) zeer zichtbaar en ook hielden zij geregeld manifestaties op straat. Het rapport concludeert dat deze zichtbaarheid sterk is gedaald de afgelopen periode.
Het rapport: “Het aantal Nederlandse jihadistische uitreizigers naar Syrië/Irak stijgt nog steeds gestaag met circa 4 à 5 per maand. Per 1 maart 2016 waren, voor zover bekend bij de AIVD, in totaal circa 240 personen uitgereisd, 42 gedood, en circa 40 teruggekeerd. Ongeveer 160 personen bevonden zich dus nog in Syrië, van wie zo’n 40% vrouw is. In de media verschenen eind februari berichten over de executie van acht Nederlandse jihadisten en de gevangenneming van 75 anderen door ISIS. Hoewel er mogelijk sprake is van een conflict tussen ISIS-leden waarbij ook Nederlandse jihadstrijders betrokken zijn, en het bekend is dat ISIS regelmatig ook mensen uit eigen gelederen executeert, is de executie en gevangenneming van dergelijk grote aantallen Nederlandse jihadisten volgens de AIVD vooralsnog niet waarschijnlijk.”
Terugkeerders worden schaarser, volgens het rapport, maar ook gevaarlijker. “Er keren in 2015 slechts zeer weinig jihadistische uitreizigers terug naar Nederland. Het is heel moeilijk het ISIS gebied nu te verlaten. Van toekomstige terugkeerders kan een grotere dreiging uitgaan. Zij hebben in veel gevallen langer bij terroristische groepen verbleven. Daar hebben ze vaak excessief geweld meegemaakt en zijn ze onderwezen in de jihadistische geweldsideologie. Ook hebben ze waarschijnlijk ervaring met wapens en explosieven opgedaan. Het is niet uit te sluiten dat ook Nederlandse jihadistische uitreizigers worden teruggezonden met een opdracht om aanslagen te plannen of te plegen. Het is mogelijk dat jihadisten ook in Nederland, ondanks de hoge inzet van de verantwoordelijke organisaties, in staat zijn van de radar te blijven. Onder hen kunnen personen zijn die ongezien uitreizen en ongemerkt terugkeren. Dit is in het licht van de verhoogde terroristische dreiging in westerse landen verontrustend.”
