De eurocommissaris van handel, Cecilia Malmström, is woensdagochtend in Amsterdam. Ze gaat in gesprek met maatschappelijke organisaties over TTIP, het vermaledijde handelsverdrag tussen de EU en de VS waar momenteel over onderhandeld wordt. Malmström is verantwoordelijk voor die onderhandelingen en neemt naar eigen zeggen veel tijd om met de maatschappij in gesprek te gaan. En dat gebeurt dus woensdagochtend in Vondel CS, waar een zaal is afgehuurd om onder leiding van Marcia Luyten met Malmström in debat te gaan.
Er is al meteen gedoe: burgers zijn niet uitgenodigd voor deze bijeenkomst. Deze is alleen voor genodigden. Vrijwel alle tegenstanders van TTIP zijn er: onderzoeksclub SOMO die ageert tegen multinationals, FNV, Greenpeace en vele anderen. Aangezien dit een geregisseerde bijeenkomst is, is vooraf het nodige masseerwerk verricht: er is met de organisaties gebeld of ze naar een dergelijke bijeenkomst zouden willen komen. Het antwoord daarop was kennelijk ja, want ze zijn er allemaal.
Toch lijkt er iets mis te zijn, want dezelfde organisaties staan voor de bijeenkomst voor VondelCS te protesteren omdat Malmström niet met burgers in debat wil gaan. Vreemd, want veel van de demonstranten zijn wel uitgenodigd. De maatschappelijke organisaties beweren te zijn geconfronteerd met “het format” van de bijeenkomst, die zij een “town hall meeting” noemen, om het beeld te bevestigen dat burgers hier niet welkom zijn. De Europese Commissie spreekt liever van “een debat”. Je vraagt je even af of maatschappelijke organisaties burgers vertegenwoordigen.
De actievoerders wachten op de komst van Malmström die met enkele adviseurs komt aangelopen en snel naar binnen gaat. De actievoerders roepen haar nog op terug te komen, maar ze is al binnen. Hoe betrokken de maatschappelijke organisaties bij de bijeenkomst zijn blijkt echter snel: ze gaan twintig minuten later ook naar binnen. De “echte burgers” blijven achter. Niemand bedenkt dat als de maatschappelijke organisaties gezamenlijk besluiten niet mee te werken, de hele bijeenkomst in het water valt. Zo erg is het dus niet dat burgers buiten staan te koukleumen.
De Amsterdamse gemeenteraad is er ook. De gemeenteraad vond het nodig zich uit te spreken tegen TTIP, ook al is het verdrag nog niet in werking en is de inhoud onzeker, zal TTIP bij invoering ook in Amsterdam gelden en heeft Amsterdam niets te zeggen tijdens de goedkeuringsprocedure. Om de gemeenteraad positief te stemmen mag D66-wethouder Kajsa Ollongren met Malmström op het podium plaatsnemen, al begrijpt niemand wat zij daar precies doet omdat ze niets meer weet over TTIP dan de rest van de zaal. De gemeenteraad houdt zich grotendeels koest.
Het wordt al snel invoelbaar wat het probleem is van de afwezigheid van burgers. Deze sessie is het domein van maatschappelijke organisaties of – met een lelijker woord – lobbyisten. De club van de melkvee-industrie komt klagen over oneerlijke concurrentie, Foodwatch heeft vragen over de mogelijkheden tot regulering als arbitragesysteem ISDS is ingevoerd en Milieudefensie begint over de Duitse rechters die gisteren stelden dat ISDS niet door de beugel kan.
Op die laatste vraag geeft Malmström een antwoord waarmee ze haar eigen geloofwaardigheid onderuit haalt. De Duitse bom onder ISDS “heeft ze niet gelezen” want “ze was druk”. Dit is natuurlijk onzin, want de Duitse klachten kunnen grote impact hebben. Tegelijk is dit een van de weinige nuttige antwoorden van Malmström. Ze vertelt hier steeds weer dat alle zorgen uit de zaal overdreven of ronduit onzin zijn, of ze nu gaan over werknemersrechten, milieu, oneerlijke concurrentie of arbitrage. Er wordt steeds “naar gekeken”.
Malmström komt steeds met de repliek dat handel goed is, maar daar gaan de vragen niet over. TTIP gaat immers niet over handel, maar over de condities waaronder handel wordt gedreven. Een student mag de laatste vraag stellen: hoe komt het toch dat er zoveel weerstand tegen TTIP is? Malmström komt niet met een antwoord, al geeft ze wel toe dat de Europese Commissie de weerstand heeft onderschat. Maar een probleem lijkt dit niet voor Malmström, want ze heeft “een mandaat van de lidstaten”. Haar expliciete lijn is: laat de nationale regeringen die onvrede maar oplossen.
Zo begrijpen we waarom burgers hier niet welkom waren: Malmström heeft niets met burgers te maken. Regeringen des te meer. Lokale politici weer niet. Ollongren: “de zaal was te klein.”
Dit jaar doet Chris Aalberts onder de titel Bruslog – Brusselse logica – verslag van Europese politiek in Brussel, in Den Haag en in het land. Voor zijn verslaggeving is ook jouw financiële steun essentieel.
