De sloop van de atoombunker in Gouda, die had moeten wijken voor een moskee, kost vele miljoenen euro’s. De gemeente probeert dit bedrag – ondanks het afblazen van de moskeeplannen – nog steeds angstvallig geheim te houden. Dat blijkt uit onderzoek van ThePostOnline.
De sloop wordt geraamd op twee tot acht miljoen euro, ‘afhankelijk van de mogelijk toegestane geluidsbelasting’. De miljoenenbedragen staan vermeld in het Marktonderzoek Prins Willem Alexanderkazerne Gouda. Het rapport is al in oktober 2012 opgesteld door adviesbureau DHV in opdracht van het Rijksvastgoedbedrijf.
De gemeente Gouda heeft deze én recentere kostenramingen echter consequent weggelakt in documenten en honderden e-mails die pasgeleden zijn verstrekt. Pikant: tegenover bewoners is een bedrag van ‘anderhalf à twee ton’ genoemd. Plus: een maandenlang onderzoek naar de aanwezigheid van vleermuizen blijkt nodig.
“Het amoveren van de bunker is een uitermate kostbare aangelegenheid (schatting 2,2 miljoen tot 8,1 miljoen) afhankelijk van de mogelijk toegestane geluidsbelasting”, aldus het DHV-marktonderzoek. Uit andere documenten blijkt wat daarmee wordt bedoeld: gebruik maken van een grove puinbreker is goedkoper maar maakt veel lawaai. “Het verdient derhalve de voorkeur om de bunker op de locatie te laten zitten”, luidt de conclusie.
Toenmalig minister Opstelten van Justitie deed bijna een jaar geleden, mede namens zijn collega’s van Defensie en Wonen & Rijksdienst, ook mededelingen over sloop van de bunker in Gouda: “De sloopkosten zijn bekend bij het Rijksvastgoedbedrijf en de gemeente Gouda en maken onderdeel uit van het niet-openbare taxatierapport, dat vertrouwelijk aan de gemeenteraad is voorgelegd. De gemeente Gouda geeft aan dat als de plannen na afronding van de onderzoeken en het doorlopen van het democratische lokale proces doorgaan, dat de kosten voor de sloop door El Wahda worden gedragen.”
De enorme kostenpost ligt voor de gemeente Gouda waarschijnlijk te gevoelig om openbaar te maken omdat deze de plannen vorig jaar voor de bouw van een megamoskee nagenoeg onmogelijk maakte. De gemeente heeft steeds verklaard de kosten niet voor haar rekening te willen nemen en alles op de betrokken private partijen te willen afwentelen. Het bestuur van de stichting dat de moskee wilde bouwen, had er echter het geld niet voor.
Eerder werd bekend dat de stichting El Wahda 2,3 miljoen euro op een bankrekening had staan om de nieuwe moskee te financieren: precies het bedrag dat nodig was voor de aankoop. Sloop van de bunker was echter wél noodzakelijk om de geplande nieuwbouw op die plek haalbaar te maken. Als bekend was geworden dat de sloopkosten miljoenen bedroegen, zou de politieke discussie vermoedelijk heel anders zijn verlopen.
De Goudse projectleider Steven Hokken schrijft op 17 december 2014 aan het Rijksvastgoedbedrijf: “U zult begrijpen dat de hoge sloopkosten van de bunker de gehele waarde van het kazerneterrein negatief beïnvloeden.”
Het college had kort daarvoor aan de raad laten weten dat “de aanschafprijs binnen de perken kan blijven”, juist vanwege de voorgenomen ABC-constructie waarbij de gemeente zou aankopen en meteen doorverkopen aan El Wahda.
De sloop van de bunker zou, als die meer dan 5,1 miljoen euro ging kosten, Europees moeten worden aanbesteed. Er was overigens ook nog zorg dat opruimen van de zware bunker vanwege de drassige Goudse bodem effect kan hebben op de omliggende gebouwen.
Maar volgens Edward Uittenbroek, voorzitter van bewonerscomité Gouda Noord Zoals Het Hoort, heeft de Goudse wethouder Jan de Laat op 6 november 2014 op een bijeenkomst met zo’n tweehonderd bewoners gezegd dat “de bunker voor anderhalf, maximaal twee ton kan worden afgeknabbeld”.
Uittenbroek: “Het leverde een lachsalvo vanuit de zaal op. Iedereen lachte zich krom”.
Zijn bewering wordt bevestigd door twee andere aanwezigen.
Opmerkelijk: later die maand begint een Goudse ambtenaar te twijfelen en verstuurt het volgende mailtje:
Wethouder De Laat was dinsdagavond niet bereikbaar voor een reactie.
Gemeentewoordvoerder Peter Oet meldt aan ThePostOnline dat er nog steeds geen uitspraken kunnen worden gedaan over de sloopkosten. Hij sms´t nog een illuster zinnetje: “De sloop van de bunker inzake het AZC is een project van het COA.”
Waarover later meer.
De Stichting Cultureel Erfgoed Koude Oorlog heeft eind 2014 nog aan de gemeente voorgesteld om de atoombunker te bewaren en open te stellen voor het publiek. “In tijden van crisis zou de operationele staf in de bunker worden gehuisvest, om vanuit die positie de manschappen in het land aan te blijven sturen. (…) Wij zijn overtuigd dat deze atoombunker behouden moet blijven voor toekomstige generaties.”
Gouda wees dat verzoek een maand later af omdat “wij het niet als taak van de gemeente zien om dit soort gebouwen in stand te houden, wij beschouwen dit als een taak van de rijksoverheid”.
De gemeente wilde vasthouden aan de sloop, zo schreef ze.
Er waren, blijkt nu pas, nog wel meer hobbels voor het realiseren van het islamitische gebedshuis (uiteindelijk besloot de Goudse raad, mede vanwege het massieve verzet door de bewonersvereniging ‘Gouda Noord Zoals het Hoort’ de plannen af te blazen). Uit de nu vrijgegeven e-mails komt naar voren dat er mogelijk vleermuizen zitten in het kazernecomplex.
Voordat er gebouwd kan worden is maandenlang onderzoek nodig naar de aanwezigheid van deze beschermde diersoort. Vervolgens moeten er een jaar lang ‘mitigerende’ (beschermende) maatregelen worden getroffen voordat de spade de grond in mag. ‘Op zijn vroegst in oktober 2016’ zou dan met de sloop kunnen worden begonnen, aldus de Quick scan Flora- en Faunawet van januari 2015.
Dat alles knelde hevig met de strakke tijdsplanning en de deadline die het Rijksvastgoedbedrijf hanteerde: vóór 1 mei vorig jaar had er definitieve duidelijkheid moeten zijn. Ook deze belemmering rond de vleermuizen heeft het gemeentebestuur nimmer openbaar gemaakt.
Inmiddels is er nóg een nieuw hoofdpijndossier opgedoken rond de voormalige kazerne. De gemeente wil het complex nu gaan gebruiken voor permanente, grootschalige asielopvang (tien jaar voor 500 plekken) maar ook dat plan stuit weer op hevige weerstand, vooral vanwege het gebrek aan communicatie en transparantie. De bewoners stellen zich “opnieuw voor een voldongen feit geplaatst te zien en zich wederom geschoffeerd te voelen”.
Het bewonersplatform zegt wél in te kunnen stemmen met een tijdelijke asielopvang die geleidelijk wordt opgebouwd. De bewoners hebben een uitgebreid advies opgesteld dat woensdagavond op het gemeentehuis aan het college van B&W en aan de raad wordt aangeboden.
Rond de geldstromen voor de moskee heerst, behalve de sloopkosten, nog wel meer schimmigheid. Gouda heeft tot nu toe eveneens geweigerd om ThePostOnline inzage te geven in een accountantsrapport naar de herkomst van de gelden. De gemeentelijke bezwarencommissie heeft pasgeleden geadviseerd het PWC-rapport in ieder geval gedeeltelijk vrij te geven maar tot op heden is dat niet gebeurd. Om het document toch los te krijgen is inmiddels een dwangsom ingesteld.
Ook voor de vrijgave van de e-mails was een dwangsom nodig. Het Wob-verzoek is ingediend op 27 januari 2015. Tijdens een daaropvolgend gesprek in Gouda op 19 februari 2015 zei projectleider Hokken al: “E-mails? Nee jôh, daar gaan we niet aan beginnen.”
Na een afwijzend besluit en het indienen van een bezwaarschrift bleef een beslissing op bezwaar maandenlang uit. Op 5 oktober is daarom een dwangsom ingesteld. Ook die periode heeft de gemeente echter volledig laten verlopen, zodat nu 1260 euro verschuldigd is. Op 28 december is eindelijk besloten de e-mails alsnog openbaar te maken, waarna ze pas op 21 januari – na inmenging van de Nationale Ombudsman – zijn verstrekt. De verschuldigde dwangsom is tot op heden niet overgemaakt. Over de weggelakte bedragen in de e-mails wordt beroep ingesteld bij de rechter.
