Schrijver Joost Zwagerman heeft zelfmoord gepleegd. Hij kampte met depressies. Zwagerman (Alkmaar, 1963) debuteerde in 1986 op 22-jarige leeftijd met de roman De houdgreep, één jaar later gevolgd door de verhalenbundel Kroondomein. Drie jaar later bereikte Zwagerman met de roman Gimmick! (1989) een groot leespubliek, gevolgd door de bestseller Vals licht (1991) die genomineerd werd voor de AKO Literatuurprijs en in 1993 werd verfilmd. Hij schreef sinds 1985 essays en kritieken voor Vrij Nederland en was enige jaren columnist van de Volkskrant en NRC Handelsblad. Zwagerman zou woensdagavond in het Van Gogh Museum in Amsterdam zijn nieuwe essaybundel ‘De stilte van het licht, schoonheid en onbehagen in de kunst’ presenteren. De reacties op zijn dood leest u hieronder terug.
Philippe Remarque, hoofdredacteur van de Volkskrant:
“In diepe droefenis om Joost en de geweldige, enthousiasmerende stukken die hij schreef. Joost kon als geen ander lezers meetrekken in zijn niet aflatende enthousiasme voor kunst. Hij wist een groot publiek te bereiken, ook met bijvoorbeeld zijn stukken over abstracte kunst.”
NRC Handelsblad-hoofdredacteur Peter Vandermeersch:
Dit komt zo hard aan. Shit. ‘Schrijver Joost Zwagerman pleegt zelfmoord’ http://t.co/TuCjw8nMyD via @NUnl
— peter vandermeersch (@pvdmeersch) September 8, 2015
DWDD-presentator Matthijs van Nieuwkerk:
“Joost Zwagerman sprak zonder cynisme, maar met pure hartstocht en geestdrift over de kunsten. God, wat heeft hij ons geleerd.”
Eppo van Nispen tot Sevenaer, directeur Stichting Collectieve Propaganda van het Nederlandse Boek:
“We zijn diep geschokt. Zwagerman was een grootheid, zijn boekenweekgeschenk werd gemaakt met de grootste oplage. Dit is iets wat niemand had voorzien. Ik sprak hem kort geleden nog voor een project. Het is een drama voor zijn familie.”
De dood van schrijver Zwagerman is een onvoorstelbaar tragisch bericht en een groot verlies, aldus minister van Onderwijs Jet Bussemaker (PvdA) dinsdagavond. “Zwagerman heeft veel jongeren vertrouwd gemaakt met literatuur door werken als Gimmick en Vals Licht. Met zijn optredens in DWDD nam hij een breed publiek mee in de literaire wereld. Zijn aanstekelijk enthousiasme zorgde ervoor dat je niet anders kon dan meebewegen.”
De auteur was volgens Bussemaker niet alleen literair schrijver, hij schreef ook over beeldende kunst en popmuziek, hij presenteerde en was pamflettist. “Ik heb De schaamte voor links er weer bij gepakt, om het te herlezen, als eerbetoon.”
“Eigenlijk al sinds mijn ‘retweet-affaire’, waarover Zwagerman zich openlijk over opwond omdat hij het belachelijk vond dat het OM retweeters wilde vervolgen, mailde hij me sporadisch. Soms was dat om ik, of later TPO, iets over hem had geschreven wat hij wilde toelichten, soms omdat hij zomaar iets kwijt wilde.
Zoals zijn gedicht Erg wat hij me spontaan toemailde. Kennelijk had hij ineens behoefte om het ergens te publiceren. Zoals hij zelf zei: ‘Hopelijk plaatst ook TPO eens een gedicht. Laat dat dan mijn gedicht zijn.’
Omdat zelfs zijn mailtjes evenveel zeggingskracht hadden als alles wat hij schreef, plaats ik hieronder wat, niet al te privé, citaten uit die mailtjes. Ik denk dat wat hij daarin zegt de beste herinnering is die je van een schrijver kunt hebben.
En welke woorden kun je, als troost bij de dood van een schrijver, beter gebruiken dan zijn eigen woorden zelf?
Hoe dan ook, rust zacht.”
BB.
“Beste Bert, the post online bestaat inmiddels vrij lang – hoe lang precies?
Maar: bij mijn weten plaatste de Post Online nooit een gedicht, toch? Gedichten, daar doet men niet meer aan. Helaas.(…)
Ik schrijf nog wel gedichten, wat mij natuurlijk in een klap een risée maakt, vermoed ik. Maar ja, zoals andy warhol zei: ‘somebody has to bring in the bacon’. Iemand moet het vuile werk opknappen. Soms kun je om een heel prozaïsche reden een gedicht schrijven. Die reden drong zich deze week pats boem ineens op. Kortom: misschien plaatst de Post Online voor het eerst in haar bestaan een gedicht. Laat dat dan hopelijk en mogelijk dit gedicht zijn…
(…)
In de stijl en sfeer van ‘Roeshoofd‘ maak ik nu een bundel met als titel ‘Wakend over God’. Verschijnt in jan 2016. In de slipstream en de stijl van die bundel in wording schreef ik het gedicht dat je mailde.
(…)
Ik sprak trouwens iemand die meende dat het gedicht een persiflage was… Dan heb ik mezelf verdomd goed gepersifleerd…”
Joost Zwagerman op TPO – ‘Erg’
