Deze werd ik slachtoffer van een skimoperatie van mijn bankpas. Een klein ongemak, bij mijn bank is de afwikkeling zo geregeld dat je daar niet ondersteboven van hoeft te raken, dus slachtofferhulp komt er niet aan te pas. De afwikkeling had iets hilarisch, heel anders dan de mallemolen waar de klokkenluider Edward Snowdon van het NSA afluisterschandaal zich in heeft gestort.
Met de verdere onthullingen dat tot in de EU gebouwen te Brussel en in VN kantoren in New York afluisterapparatuur werd geplaatst om onze diplomaten af te luisteren en te bespioneren rijst de vraag wie tegen wie beschermd moet worden. Minister Plasterk zal de Tweede Kamer deze week in een debat over het PRISM schandaal informeren, althans, dat zegt hij. Weten we nog wel wie ‘de vijand’ is? Hoe democratisch is ‘Het Westen’ nog als de zelfgekozen leider de rest van de wereld als potentiële terroristen behandelt? De held Snowdon is te kwalificeren als de Amerikaanse equivalent van Liu Xiabo, de Chinees die in 2010 de Nobelprijs voor de Vrede won.
Dinsdag werd in Amsterdam bij een bedrijf op het Science Park op feestelijke wijze het eerste van vier nieuwe Rijksoverheid Datacentra in gebruik genomen. Het huisvest de ICT infrastructuur van negen Rijksdiensten. Om half tien ’s ochtends brachten veel ambtenaren en de aanwezige pers een toast uit met champagne. Daarna begon de rondleiding, geen deur van het zeer goed beveiligde gebouw ging open zonder dat de gastvrije en charmante dame haar hand als in een Hollywoodfilm in een apparaat had gelegd die haar identificeerde en dat was nog niet alles. Ik ga u niet het hele veiligheidsspektakel uit de doeken doen, maar het gaf een gevoel dat er goed over nagedacht was. Ze vertelde dat het oorspronkelijke idee van het (Amerikaanse) bedrijf was om rond het gebouw een hekwerk onder stroom te plaatsen. Overigens beheren zij de data niet.
In de onderhandelingen had Nederland een andere, typisch Hollandse optie afgedwongen. Rond het gebouw is een gracht gegraven. Met water, als bij een vroeger kasteel, of zo u wilt de vroegere Hollandse waterlinie. Dat was een verdedigingsmechanisme waarbij delen van Nederland onder water werden gezet om de oprukkende vijand te stoppen. Tot men er in 1940 bij de Tweede Wereldoorlog achter kwam dat de Duitsers er gewoon met vliegtuigen overheen konden vliegen. Dat gevoel zit ook in deze gracht. Ik kon het terrein eerst niet op omdat mijn naam niet op alle lijsten voorkwam van de beveiligingsdiensten.
Zelf weet ik zo weinig van computersystemen dat als ze mij er twee jaar op zouden sluiten er natuurlijk geen enkel belangwekkend geheim verloren zou gaan of ontdekt zou worden. Nu gebruikt de Nederlandse overheid nog 64 datacentra, er wordt een efficiencyslag gemaakt door het in vier onder te brengen. Voor criminele organisaties en overheden die willen spioneren is dat ook veel praktischer. Wie bij welke categorie hoort wordt in de aanhoudende stroom onthullingen van Snowdon steeds onduidelijker, ik kan me voorstellen dat Obama Kennedy ’s oneliner ‘Ich bin ein Berliner’ nog eens gaat parafraseren met ‘We are all terrorists’.
Het cynische en irritante van de systematische afluisterpraktijken van de VS zit hem bij al die veiligheidsmaatregelen voor een gewone sterveling in de paradox dat zij niet worden genomen om jouw gegevens te beschermen, maar om te voorkomen dat je te weten komt welke maffiapraktijken er achter schuil gaan. Donderdag kreeg ik een SMS van mijn bank dat mijn pas geskimd was en dus geblokkeerd. Je merkt daar zelf helemaal niets van, maar het maakte me toch nieuwsgierig. Vrijdagochtend belde iemand die namens de bank ‘speciaal was ingehuurd’ om mij over de skimoperatie van mijn pas te informeren. Dat was ‘service’.
Enige toelichting kon hij niet geven. In een later contact met de klantenservice werd in iets andere termen, ‘uit privacyoverwegingen’ gesteld dat mij niets verteld kon worden over de details. Zij had als medewerker geen authorisatie van inzicht in mijn bij- en afschrijvingen, dus kon niet zeggen of de skimmer geld van mijn rekening had gehaald. Na het voor de banken risicoloze casinokapitalisme en door Snowdon’s verschafte inzichten rijst bij mij soms het vermoeden dat je eerst door een ballotage moet waarin je bewijst crimineel gedrag te kunnen versluieren, voor je toegelaten wordt tot de club die dat soort strapatsen verzint.
Dit kleine voorval valt in het niet bij wat de VS zich permitteert en er moet nog blijken in hoeverre de Nederlandse overheid op de hoogte was. Na de DDOS-aanvallen vroeg Jeroen Pauw in de uitzending van Pauw en Witteman van 23 april aan minister Plasterk in of wij zelf ook aan cyberaanvallen doen. Ja, niet de gewone burger, maar de AIVD. De minister had net alle traditionele vijandbeelden bevestigd. China, Rusland, Iran, dat waren de systematische slechteriken. En wij, onze AIVD werd internationaal geprezen door niet nader gespecificeerde veiligheidsdiensten vanwege de samenwerking. Vult u het zelf maar in.
Maar hij moest wel even een slokje water nemen toen Pauw doorvroeg naar ‘onze’ activiteiten. Is het dan toch waar dat de AIVD glimmend van trots gegevens overdraagt aan de NSA en vervolgens rapporteert aan de minister dat onze ‘internationale’ reputatie is gestegen omdat ze een wit voetje bij de VS hebben gehaald? Tot hoe ver gaat de bewondering van Nederland voor ze snapt dat God in Amerika woont, maar zij niet God zijn?
De woede van Martin Schultz, voorzitter van het Europees parlement, komt laat. De Europese Unie kan zichzelf wel opheffen als ze de malversaties van de VS ongestraft voorbij laten gaan. Dat eerste willen veel mensen toch al graag, maar het lijkt mij niet de meest verstandige richting. In december ging Schultz nog naar Stockholm, om de Nobelprijs voor de Vrede namens de EU op te halen. Die eer kreeg in 2010 de Chinese dissident Liu Xiaobo.
Dat de Chinese overheid toen forse kritiek had op de prijstoekenning werd in ‘Het Westen’ als bewijs gezien dat de man deugde en het Chinese systeem totaal verrot is. Nu regent het verwijten onder de Amerikaanse veiligheidsparaplu. Van die verhevenheid is weinig meer over. Het zou het Stockholmse comité wat over de Nobelprijs gaat sieren de volgende Nobelprijs aan Snowdon uit te reiken. Juist de lessen in nederigheid waarmee Obama en zijn diensten nu om de oren worden geslagen zijn de beste ingrediënten gedwongen te worden tot een meer gelijkwaardig partnerschap met leiders buiten hun eigen territorium.
